Revista Haemus Nr. 1-2-3 (30-31-32) / 2008


HÆMUS
Revistë evropiane * Revistă europeană
Themeluar në Bukuresht më / Fondată la Bucureşti în 1998
nga / de
Kopi Kyçyku & Ardian Kyçyku

* * *
Drejtues e botues / Directori şi editori
Kopi KYÇYKU & Ardian KYÇYKU



Botohet nga / Editată de
Shoqëria Kulturore Shqiptare Haemus
Asociaţia Culturală Albaneză Haemus

ISSN: 1454-1203
Nr. 1-2-3 (30-31-32) / 2007-2008

E-mail: asociation.haemus@gmail.com
©Kopi Kyçyku & Ardian Kyçyku

Përgjegjësia mbi përmbajtjen e shkrimeve u takon autorëve.
Responsabilitatea pentru conţinutul materialelor revine autorilor.

Këta numura të revistës janë përgatitur për botim nga /
Aceste numere ale revistei au fost pregătite pentru tipar de:
Kopi dhe Ardian Kyçyku

Ballina është punuar nga / Coperta a fost realizată de: KŰdesign
Foto: Tablo © Enton Panariti

***
Përmbajtje / Cuprins
Fjalori / Dicţionarul Hæmus
Toleranca 9
Intoleranca 9
Toleranţa 9
Intoleranţa 10
Verba volant, scripta manent 10

PERLA
Ali Podrimja: Trup îşi capătă un Mac (Shtat Lëshon një Lulëkuq) 12
Arian Leka: Albanezii la priveghi (Shqiptarët në mort) 14

PËRSIATJE / CUGETARE
Ardian-Christian Kyçyku: Mërgimi dhe gjuha e dytë e Ovidit 16

AVOKATI YT / AVOCATUL TĂU
Smira (Cenzura invidiei) 26

CLIO
Kopi Kyçyku: Shqiptarët në Rumani e Bullgari 27
Dionis Qirzidhi: Zemra më qan gjak 34

EVENIMENT
Kosova e pavarur 42

AUDACES FORTUNA JUVAT
Ai që rrnoi për me rrënue idhuj pa krena - At Zef Pllumi 44

PARNASSÓS
Lasgush Poradeci: Steaua (Ylli) 52
Paul Vinicius: Historia e një plage të freskët 54
Iolanda Malamen: Dielli i hirtë (Soarele cenuşiu) 61
Ion Mureşan: Poema për poezinë (Poeme despre poezie) 64

PËR TË QESHUR E PËR TË QARË / DE RÂS ŞI DE PLÂNS
Astrit Cani: Habia kulturore 68

LUPA E HULUMTUESIT / LUPA CERCETĂTORULUI
Francisc Helstern: Argument în favoarea transparenţei şi participării cetăţenilor la decizii (Argument në favor të transparencës dhe të pjesëmarrjes së shtetasve në vendime) 73

LABIRINTET E SHKENCËS / LABIRINTURILE ŞTIINŢEI
Ion David: Comunicarea şi sistemul informaţional în management (Komunikimi dhe sistemi informacional në menaxhim) 84

ESSE
Hiqmet Meçaj: Mashtrimi në letërsi, absurdi te Miti i Sizifit të Kamysë 95
Krenar Zejno: Na ishte se ç’na është... 100
Iulia Nănău: Identitate scrisă (Identitet i shkruar) 104

MEDALION
Anton Çefa: Etja për nji delir të blertë (poezi) 109
Adnan Mehmeti: Pomii căzuţi (Pemët e rrëzuara) 112

MIJËVJETSHI I URTISË / MILENIUL ÎNŢELEPCIUNII
Con Monsignor Jean-Claude Périsset 116
Balcanii şi Uniunea Europeană (Ballkani dhe Bashkimi Evropian) 127

DE VIRIS ILLUSTRIBUS
Kopi Kyçyku: Atatürk - Balkanlar’ın bir büyük savunucusu_ 131
Dhurata Hamzai: Portret i Viktor Gjokës në liri 136

DIXIT
Monsinjor Vladimir Gjika: I afërmi – streha e fshehtë e Zotit 144

CÆLESTIS ARCUS
1st Declaration of independence of Kosova_ 150
Kosova / 2nd Declaration of Independence_ 152

QYTETE / ORAŞE
Bucharest 154

THEATRUM
Kopi Kyçyku: O privire în istoria teatrului universal (Një vështrim në historinë e teatrit botëror) 156

OAZI I PËRKTHYESIT / OAZA TRADUCĂTORULUI
Bajram sefaj: Insomnia (Pagjumësia) 170
Frederik Reshpja në italisht nga Astrit Cani 174

MEDALION
Dhurata Hamzai: Dhjeta e revistës “Poeteka” 179
Astrit Cani: Po vazhdova kështu, rrezikoj në nji të nesërme me pas ma shum libra se lexues... 181
Poesie di Tito_ 184
Krenar Zejno: Dy vargje për vargun (poezi) 186
Esther Jansma: Ku është koha? Këtu është koha (poezi) 190
Petraq Risto: Poezii 194
Martin Cukalla: Simfonia vântului (Simfonia e erës) 199

ALARMI HAEMUS / ALARMA HÆMUS
Terror e terrorizëm (Duke marrë shkas nga tragjedia e Gërdecit) 202

(AUTO)PORTRET
Nëse ke vendosur (!) të jesh shkrimtar, nuk duhet ta fshehësh kurrë… Bisedë me shkrimtarin Ragip Sylaj (Convorbire cu scriitorul Ragip Sylaj) 204

AB HONORES
Senad Guraziu: Epoka e Nderit (Tempulli) 210

KOMBET NË EVROPË / NEAMURILE ÎN EUROPA
Irena Luto: Rumani - një vit pas hyrjes në Bashkimin Evropian_ 224
Şeila Azis: Turcia între Orient şi Occident (Turqia mes Lindjes dhe Perëndimit) 233

KRITIKË / CRITICĂ
Laurant Bica: Naimi dhe muzat greke 249
Mustafë Xhemaili: Të tjerat vijnë gjithmonë pas abc-së 264

BASHKËSI / COMUNITATE
Ardian-Christian Kyçyku: Lulja dhe dora që e këput 271
Cornel Dumitrescu: Interferenţe demografice, culturale, spirituale între aromâni şi albanezi – o abordare sociologică (Interferenca demografike, kulturore, shpirtërore mes arumunëve dhe shqiptarëeve – një shtjellim sociologjik 283

SCRIPTA MANENT
Anton Çefa: Sistemi poetik i Lasgushit në një monografi 294
Bahtie Gërbeshi Zylfiu: Gratë në muzikë 298

LIBRARIUM
Botimet Haemus dhe veprimtari të Shoqërisë Kulturore Shqiptare Haemus të Bukureshtit 305

TË FTUAR / INVITAŢI
Ferik Ferra: Korijeve të Hënës (poezi) 309
Isuf Sherifi: Rrëfimi për Gurët dhe Pavarësinë (poezi) 316
Luljeta Danaj: Buka e përditshme (tregim) 317
Erion Temali: Grija e kthimit (proza) 321
Linda Maria Baros: Me trupin gatitur (poezi) 329
Andi Meçaj: Macja kriminele (tregim) 331

BISEDAT HAEMUS CONVORBIRILE HAEMUS
Homo Balcanicus ose një bisedë e shkrimtarit Flurans Ilia me poetin slloven me prejardhje boshnjake Esad Babaçiç 335
Esad Babaçiç: Këngë tranzicioni (poezi) 338

IMAGO MUNDI
Zhani Canco: Impresionantul Braşov (Brashovi befasues) 341

DY FJALË ÇAJNË DHENË / O TĂIETURĂ CA ÎN PIATRĂ
Bucuria / Gëzimi 345

TRADITA DHE ZAKONE / TRADIŢII ŞI OBICEIURI
Maskat dhe kostumet me ngjyra risjellin magjinë e dikurshme në Venecje (Măştile şi costumele colorate readuc farmecul de altădată la Veneţia) 349

E VËRTETA – BIJA E KOHËS / ADEVĂRUL – FIUL TIMPULUI
Gazmend Krasniqi: Kodi i vërtetë i Da Vinçit 350
Lindita Komani: Refuzuesi Hesse, Lasgush refuzuesi 354

ESSEN NON VIDARE
Arian Leka: Ne, fëmijët e rritur si Tom Sojeri 361

PROSA
Hiqmet Meçaj: TA 10010 (tregim) 367

IN MEMORIAM
Mitrush Kuteli: Primăvara în Transilvania (Parëvera në Transilvani) 371

URA LIDHËSE / PUNŢI DE LEGĂTURĂ
Dionis Qirzidhi: Nikos Engonopulos – miku i harruar i Shqipërisë 383

ZËRA TË SË ARDHMES / VOCI ALE VIITORULUI
Anila Xhekaliu: Dëshirat (proza) 393

DUO
Çasti i parjes dhe i reflektimit / Bisedë me shkrimtarin Riat Ajazaj / Gjermani (Convorbire cu scriitorul Riat Ajazaj / Germania) 398

BIBLIOTHÆCA HÆMUS
Një roman befasues për jetën e emigrantit lindor në botë 406
Estetika e Misterit ose Ftesë për leximin dhe përjetimin e letërsisë 407
Ragip Sylaj: Në kërkim të estetikës së misterit 409
Dy monografi të reja në rumanisht 411
Două noi monografii în limba română 413
Strabizmi i anijes dhe i gjumit 414
U dynd vdekja dhe gëlltitur mbet nga vargjet 420

PENA QË S’U THYEN / CONDEIE CARE NU S-AU FRÂNT
Sahara nu ştie să viseze sau crimă şi răsplată (Saharaja s'di të ëndërrojë ose krim e shpërblim) 426
Vilson Blloshmi: Sahara 426
Noi imploram prin scrisori să fie iertaţi, iar ei fuseseră executaţi…_ 428
Act-expertiză (literară) 429
Genc Leka: Vrăbiile, Micuţul ţigan_ 431

BIS REPETITA PLACENT
Jehona e një dialogu shqiptaro-izraelit (Ecoul unui dialog albano-israelian) 432

TEKAT E TRANZICIONIT / TOANELE TRANZIŢIEI
Balil Gjini: Kaínas dhe Abelianë 434

ARTE
Bajram Sefaj: Një njeri, sa një qytet... 438
“Ngjyra është muzikë” - Bisedë me piktorin Enton Panariti, Boston SHBA_ 452

DULCIS IN FUNDO
Gheorghe Istrate: Omul întrerupt (poem dramatic) 457

George Istrate: Njeriu i ndërprerë (Poemë dramatike) 460