Revista Haemus Nr. 45-50 / '13-'14



OnLine> Part I / Part II

Drejtues dhe botues / Directori şi editori:
Kopi KYÇYKU & Ardian KYÇYKU

ISSN: 1454-1203
ISSN electronic: 2069 – 153X

***
Përmbajtje / Cuprins / Content

Fjalori / Dicţionarul „H A E M U S”
GRIGOR SINAITI: Tre llojet e të shkruarit  9
GRIGORIE SINAITUL: Cele trei feluri ale scrisului 9

P E R L A
JERONIM DE RADA: Dimineaţă în cătun (Mëngjesi në katund)   10
MITRUSH KUTELI: Rugăciune (Lutje)        11
FAN STILIAN NOLI: Moise la munte (Moisiu në mal)       11
BEQIR MUSLIU: Cronica Ioaninei (1350-1400), II Kronika e Janinës (1350-1400), II  12
BARDHYL LONDO: Disidenții (Disidentët) 13
VIRION GRAÇI: Fenascon (Fenaskon)        14
PAUL VINICIUS: s'kam më sahat, as zemër (nu mai am nici ceas, nici inimă)    14

P Ë R S I A T J E / C U G E T A R E
Dorëshkrimet, Europa dhe pyetje të tjera 16

C L I O
AZIS GJERGJI: Legjitimiteti i Revolucionit Demokratik Shqiptar
të Qershorit 1924     27
AZIS GJERGJI: The Legitimacy of Albanian Democratic Revolution
June 1924      40

P A R N A S S Ó S
ARIAN LEKA: Carte de mare (Libër deti)   54

E S S E
ANTON ÇEFA: Prolog për poezinë lirike    60
ARDIAN VEHBIU: Rreth diskursit mbizotërues në ligjërimin e sotëm publik në Shqipëri       78

LUPA E HULUMTUESIT / LUPA CERCETĂTORULUI
SILVANA LEKA: Deti: mes dualizmit demonizim / adhurim në mendësinë dhe letrat shqipe 84
DUMITRU GABURA: Concepte de psihologie transpersonală și integrativă în procesul de creație a poetului Victor Teleucă           121
BLERINA GOCE: Mungesa e erotikës në letërsinë e shkruar shqiptare  133

MIJËVJETSHI I URTISË / MILENIUL ÎNŢELEPCIUNII
FILOCALIA: Fjala e zbrazët – Heshtja / Vorba deșartă – Tăcerea          162

T H E S A R E / C O M O R I
SHABAN SINANI: Ius statuendi në shekujt e humanizmit: Statutet e Ulqinit      171
EDELAJDA CENAJ-ÇEPA: “Kopështi Letrar” botuar prej Lef Nosit          179

M E D A L I O N
PÄR LAGERKVIST: Të përndershmet eshtra         184
ARDIAN VEHBIU: Ecce Homo          186
Ars longa, vita brevis            188
Fierea (Vreri)            189

ALARMI / ALARMA HAEMUS
VINTILĂ HORIA: Mbi shpërbërjen dhe rrezikun (Despre degradare și risc)    192

P O R T R E T
JERONIM DE RADA sau Înmulţirea unei zile          198

E U R O I D Ė
KOPI KYÇYKU: Pjetri i Dytë i Mijëvjetshit të Tretë 206

(I N) H U M A N U S
JOLANDA LILA: Moskomunikimi i poezisë së Martin Camajt me horizontin pritës       214
VAL POPA: Zura vend ngadalë në rrënjë   218

L O T Ë  &  B U Z Ë Q E S H J E / L A C R I M I  &  Z Â M B E T E
IOLANDA MALAMEN: Të jesh shkrimtar në Rumani        224

K R I T I K Ë / C R I T I C Ă
ALISA VELAJ: Metamorfozat e pafundme të qënësisë      226
JORINA KRYEZIU: Aspekte të romanit policor te “Pasardhësi” i Kadaresë        239
MARISA KËRBIZI: Çështje të së vërtetës në romanin ”Autoportret me teleskop” të Besnik Mustafajt           254
ERMELINDA KASHAHU: Vargjet e poetit Sali Bytyçi, zëri i shoqërisë që jeton tek unë            263

M I Q / P R I E T E N I
“Gjuha është një urë e padukshme dhe e mrekullueshme...”
Bisedë me botuesen FERIDE E. BERISHA  267
ARIF MOLLIQI: Motivi i Adamit për rebelim          274
ARIF MOLLIQI: Am intrat în greva foamei (Kam hyrë në grevë urie)     278
SHQIPTAR OSEKU: Precum șarpele sub piatră (Si gjarpëri nën gur)     284

I M A G O  M U N D I
KOPI KYÇYKU: Gjeopolitika dhe përparimi i kufirit kominternist            288

T R A D I T A / T R A D I Ţ I I
ROVENA VATA: Doke shqiptare në zonën e Dukagjinit, të mbledhura nga Lef Nosi në periudhën 1930      293
SENAD NEZIRI: Patronimi, ose Vllazëria Torbani 302

I N  M E M O R I A M
KOÇO MIHO: Kristo Sotiri, arhitectul pogradețar care a lucrat la construirea Cazinoului din Constanța       310

E S S E  N O N  V I D A R E
IULIA ENKELANA: Teatrul invizibil 313

IN ATRAMENTUM VERITAS...
PIETRO QUARONI: Regele Zog I al Albaniei în memoriile unui diplomat italian
(Mbreti Zogu I i Shqipërisë në kujtimet e një diplomati italian)  317

P R O S A
HIQMET MEÇAJ: Zhurma prapa derës       319
SADEGH HEDAYAT: Perçja  321
ARBEN DEDJA: Parașută (Parashutë)        326
KORNELIU D. ZEANA: Manuel         328

D Ë S H M I / M Ă R T U R I I
ARIAN LEKA: Në kërkim të këmishës së humbur…          336

A B  H O N O R E S
Idetë e Besim Sahatçiut për regjinë            344

D I X I T
MIHAI EMINESCU: Drita nuk ndizet veçse për ata që shohin... / Lumina nu se aprinde decât pentru cei care văd...    350
LASGUSH PORADECI: Artisti ri-krijues / Artistul re-creator        351
PETRE ȚUŢEA: Shkalla e vlerave njerëzore / Scara valorilor umane    352
ION D. SÎRBU: Izma / Isme   352
MARIAN POPA: Fjala ‘e vërtetë’ / Cuvântul ‚adevăr’        353
INGMAR BERGMAN: Filmi si ëndërr / Filmul ca un vis    354
FEDERICO FELLINI: Lejomëni të gaboj / Permiteți-mi să greșesc          355
VASILE ANDRU: Jetë dhe shenjë / Viață și semn  356
KJELL ESPMARK: Thjeshtësi fisnike dhe madhështi e qetë / Simplitate nobilă şi măreţie calmă        356
ALEXANDER ZINOVIEV: Teatri dhe tregjet / Teatrul și târgurile           357

Z O N A
DANJA SINANAJ: Gjysmë viti pa njohje ndërkombëtare   359
ARMELA XHAHO: Albania gender inequality in workplace: expectations of feminity and domesticy            371

OAZI I PËRKTHYESIT / OAZA TRADUCĂTORULUI
DINO  BUXATI: Kënga e luftës         377
HANS FALLADA: Raporti i detajuar lidhur me lumturinë e të qenit morfinist  381

E S T E T I C A
ERMIR NIKA: Modernizmi si dukuri historike, kulturore dhe letrare     396
ALMA DEMA: Kamy, përballë Sabatos në steriotipin i huaj         404
RISVAN TËRSHALLA: Humanizmi dhe autoritarizmi në këndvështrimin etik të Erich Fromm-it.       414
FITIM ÇAUSHI: Bukuria e një ligjërimi artistik      421

T Ë  F T U A R / I N V I T A Ț I
Muri i Katërt… - Bisedë me artistët Albert Dedja & Dardana Bërdyna   428
LIRIDONA ZEQIRI: ... ku fati merr emër      443
ARJAN TH. KALLÇO: Lumturia e pajetuar e Lidias            446
SAJMIRA HALILI : Parashutist, N’zallishte, Filiz n’pritje   452
SHPENDI TOPOLLAJ: Actualitatea doctoratului lui Lasgush Poradeci despre opera poetică a lui Mihai Eminesku (Aktualiteti i doktoraturës së Lasgushit për Emineskun)       453
SHAZIM MEHMETI: Errësira qumështore 458

S C O L A
ERMIRA YMERAJ: Arsimi – çelës për një të ardhme më të mirë  462
DIANA DJALOSHI: Emërtimet togfjalëshore në leksikun e gjuhës standard shqipe të kohës sonë     472

S C R I P T A  M A N E N T
Primirea monografiei „Viaţa lui Mihai Eminescu” în lumea albanofonă 482

U R A  L I D H Ë S E / P U N Ţ I  D E  L E G Ă T U R Ă
Kinemaja – diçka përtej shqetësimit -
Bisedë me kineastin ARTAN MINAROLLI   484
ARDIAN VEHBIU: Fail better           493

S C E N A
IULIA ENKELANA: A fost ca o piesă            497
ERALD BAKALLI: Konvencioni dhe ndjeshmëria skenike            522

Q Y T E T E / O R A Ş E
STOKHOLMI   528

D U O
Poezia – kjo materie e prekshme, që shpirti i poetit e kthen në materie hyjnore – Bisedë e poetëve ANTON ÇEFA dhe FERIK FERRA       530

DY FJALË ÇAJNË DHENË / O TĂIETURĂ CA-N PIATRĂ
TEOKLIT DIONISIATI: Dialogë në Malin e Shenjtë Athos 545

D E  V I R I S  I L L U S T R I B U S
MIRCEA ELIADE despre MIHAI EMINESCU           548
MIRÇEA ELIADE për MIHAI EMINESKUN  549
JANI BASHO: (“Sa kam shpirt, kam shpresë…” - një vepër artistike e arrirë për një personalitet të shquar)            551

B I B L I O T H A E C A H A E M U S
ARDIAN VEHBIU: Pluhuri më i shtrenjtë se libri   557

PENA QË S’U THYEN / CONDEIE CARE NU S-AU FRÂNT
JAMARBËR MARKO: Astăzi e sâmbătă        560

A R T E           
ENTON PANARITI: 'Nuk ka rëndësi çfarë është, ose ishte, por çfarë e bëj unë të jetë' – Robert Raucshenberg            563
MERITA TOÇILA: Lidhjet e Artit me veshjen 568

D U L C I S  I N  F U N D O
Rregullore botimi në REVISTËN HAEMUS 572
Regulament de publicare în REVISTA HAEMUS    574
Regulations of publishing HAEMUS REVIEW         576

M A S T E R ‘ S
PAUL CELAN: Ishin netë / Erau nopți        578
MIRCEA IVĂNESCU: poezia është tjetërgjë? / poezia e altceva?  579
PAUL VINICIUS: temjan dhe kanellë / tamâie și scorțișoara        580