Nderim për poetin Manolis Anagnostaqis (1925-2005)


Manolis Anagnostaqis u lind në Selanik më 1925. Studioi për mjekësi dhe u specializua për radiografi në Vienë (1955-1956). E ushtroi profesionin e tij në Selanik dhe më 1978 u transferua në Athinë. Për veprimtarinë e tij politike në lëvizjen studentore u burgos gjatë viteve 1948-1951, ndërsa më 1949 u dënua me vdekje nga një gjyq ushtarak. U shfaq në letërsi në revistën Letra të Pireut (1942) dhe te revista studentore Nisja (1944). Në këtë të fundit ishte edhe kryredaktor për disa muaj. Botoi poezi dhe shënime kritike në shumë revista por kishte dhe veprimtari të dëndur në gazetën Agimi me tekste letrare dhe politike. Botoi revistën Kritika (Selanik 1959-1961), ishte anëtar i grupit botues të Tetëmbëdhjetë Teksteve (1970), të Teksteve të Rinj dhe të revistës Vazhdimi (1973). Ka botuar shumë vëllime poetikë dhe studime e kritika letrare. Është vlerësuar me çmim vjetor për poezinë dhe me çmim kariere nga Parlamenti i Greqisë. Poezitë e tij janë përkthyer në Anglisht, Frëngjisht, Gjermanisht, Italisht. Vdiq më 22 qershor 2005. Anagnostaqis është një nga poetët e brezit të artë të poezisë së re greke. Siç duket edhe te poezia e tij me titull “Apologji”, ai pesëmbëdhjetë vitet e fundit nuk shkruajti. Në njërën nga intervistat e tij shprehet se edhe heshtja e poetit është poezi.

Shahu


Eja të luajmë.
Do të të të fal mbretëreshën
(Ishte dikur e dashura ime.
Tani nuk kam më të dashur).
Do të të fal të dyja kalatë
tani nuk i qëlloj më miqtë e mi
(Kanë vdekur prej kohësh para meje)
dhe ky mbreti këtu nuk ishte kurrë mbreti im
dhe gjithë këta ushtarë përse t’i dua?
(Çajnë përpara, të verbër, pa asnjë ëndërr)
Të gjitha, edhe kuajt, do të t’i jap,
vetëm këtë të çmendurin do ta mbaj
se di të shkojë vetëm te një ngjyrë
galopon nga njëri skaj në tjetrin
tallet me tërë armatimin tënd
duke hyrë papritur nëpër vijën e sulmit
i pështjellon formacionet e tua të mbrojtura mirë.

Kështu kjo ndeshje nuk mund të ketë fund.


Epilog 1


Mjaft më me vetmashtrime,
shumë shumë t’i perceptosh
si dy projektorë të trubullt në mjegull,
si një mesazh për miqtë që mungojnë
me fjalën e vetme: rroj.
“Përse”, siç e tha dikur shumë mirë miku im Tito,
“Asnjë varg tani nuk i nxit më masat,
asnjë varg sot nuk përmbys regjime”.
Qofsh dhe i gjymtuar
trego që ke duar. Gjyko, le të gjykohesh.

Epilog 2


Këto vargje mund të jenë të fundit
të fundit nga të fundit që mund të shkruhen
sepse poetët e së ardhmes nuk rrojnë më
ata që mund të flisnin vdiqën të gjithë të rinj
këngët e tyre të trishtuara u bënë zogj
në një tjetër qiell ku ndrin një diell tjetër
u bënë lumenj të egër dhe vrapojnë drejt detit
dhe ujrat e tyre nuk mund t’i veçojmë dot
në ato këngë të trishtuara mbiu një shelg
të rilindim në lëngun e tij më të rinj nga ç’ishim.

(Ç)Nderimi


Vdiqe, u bëre dhe ti: i miri.
I shkëlqyeri, familjari, patrioti.
Tridhjetë e gjashtë kurora të shoqëruan,
tre fjalime zëvendëspresidentësh,
shtatë vota për shërbimet e larta të tua.

Ah ore Laurent, unë që e dija ç’i poshtër ishe,
ç’para pa vlerë, një jetë të tërë brënda gënjeshtrës
Prehu në paqe, nuk do vi të ta prish qetësinë.
(Unë, një jetë të tërë mes heshtjes do ta riblej
shumë shtrënjtë dhe jo duke shitur lëkurën).
Prehu në paqe. Siç ishe në jetë: i miri,
I shkëlqyeri, familjari, patrioti.
Nuk do të jesh as i pari as i fundit.

Peisazh


Mure të rrënuar. Braktisje.
Forma të shkuara qarkullojnë indiferente
kohë e vjetër pa ekzistencë
asgjë më nuk do ndryshojë këtu brënda.
Është një heshtje e paqtë mos prit përgjigje
Një natë marsi pa kthim
pa rini, pa dashuri...
çdo mars fillon një pranverë.
Libri i shënuar në faqen 16
programi i shfaqjes për të dielën tjetër.


Përgatiti dhe shqipëroi Hiqmet Meçaj