Bogdan-Alexandru Stănescu: Bixhoz (Barbut)

-   Ke Cola, mo? Do gjë tjetër?
-   Kam. Ec k’tu, ta vura dyshekun...
Ngre njërën këmbë mbi zgripin e dritares, ruhem mos rrëzoj televizorin dhe shembem mbi dyshekun e shkalavarur pranë shtratit. Xhorxhi nuk sheh nga unë, hedh fara në gojë dhe përtypet mekanikisht. Në ekran, Magic Jordan bën koshat e mbramë të jetës së vet prej sportisti të madh. Mbi televizor, ngulur në mur, një kosh i vogël basketbolli lëshon hije mbi tavan. Shkrydh kockat duke nxjerrë një ofshamë të rreme lehtësimi. Xhorxhi ushqehet e mbllaçitet plot zhurmë dhe gjerb heraherës nga një gllënjkë prej shishes njëlitërshe të Cola-s. Shtrirë në dyshek, shoh vetëm kurorën e pemës që ravijëzon qiellin e pasdites. Ndez një cigare Viceroy (kam blerë pesë, me copë) dhe zgurdulloj sytë pas vëllezërve Jackson që ndodhen në një anije kozmike, e cila luan njëfarë squash-i në palëvizje për shkak të peshës. Marr frymë me zor, kam në gjoks një rëndesë që s’e kuptoj, diçka mes ndohtit dhe asaj djegies që paraprin lotët.
-   Hëy, s’të kam thënë mos pish duhan në dhomën time?
-   Hë, mo, Xhorxh, vetëm një, se s’kam qejf të shkoj matanë...

-   Hëy, më djeg hunda, hajt, pirdhu jashtë.
Ngrihem duke rënkuar me duf. Hap derën dhe dal në korridor. Nën shputë ndjej diçka të butë dhe të ngrohtë që kërcet si gjë e shkërmoqur. Ulërij:
-   Hëyyy, prapë i ke lënë dollmat para derës?
Plaku fanepset i gazmendur nga kuzhina. Është, si zakonisht, i veshur me ca brekë të shkalafitura dhe me një triko të pistë që s’i mbulon as gjysmën e mullës. Në dorën e majtë mban një garuzhde nga e cila pikon salcë, kurse në tjetrën – një cigare të ndezur:
- Ç’ka bërë vaki, Bobi? Erdhe? Lere, se i mbledh babka, hajt në kuzhinë.
Ndjej si më hyn salca e dollmave nga vrima e atleteve dhe më hipin nervat, por gëlltitem me vete.
-   Prapë më nxori jashtë ai yt bir bythqimi.
Zbath atletet dhe çorapet e njollosura me salcë të kaftë dhe hyj pas tij në kuzhinë.
- Do një gotë verë, plako?
- Jepi!
Ulem pranë tij në tryezë. Ngrihet heraherës që të kthejë copën e mishit në tigan. Nga dritarja e hapur hyn maçoku i shtëpisë, Pilkë Frena, kuqalash dhe qorr, i zgajdur dhe i kafshuar në turinj:
- Shiko, shiko kush na erdhi, është chandel. Ke palluar gjë, mo Pilkë? Dy javë e kam kërkuar, birkën e babkës.
Plaku hap frigoriferin, nxjerr një fllashtë mishi, nga i cili pret një qosh tërë dhjamë, dhe ia hedh maçokut, që i vërsulet mishit. Shiko, ia hëngsha gojkën, ia hëngsha. Të ka zënë uria, chandel?
Vështrojmë të dy nga kafsha e zgajdur, me kokë të madhe, që e gërdit mishin pa e përtypur. Vera është e thartë dhe gjithsesi s’kam qejf të pi, ende ndihem keq nga nata e kaluar.
- Ç’bën im bir, Bobi?
E këqyr sikur të jetë i çmendur dhe ngre duart drejt tavanit me një gjest teatral.
-   Është në dhomën tjetër, Plako, keni shkalluar?
-   Nuk më flet, plako. Rri gjithë me derën mbyllur dhe shikon mëtëvënë, ia shpje ushqimin tek hunda, as falemnderit, as has mo car! Del darkave, nëm ca hollové, se do dal në qytet! Në gjimnaz nuk shkon, është ngels në tri lëndë: tërë ditën basketboll, Coca-Cola dhe mëtëvë! As që e hap gojën të pyesë ”Babkë, je keq, Babkë, do një gotë me ujë?” Ndonjë ditë do më gjejë të vdekur këtu, se natën jam keq, s’mund të marr frymë, - ndalet për një grimë, që të thithë me et nga një Marlboro e kuqe...
Në atë periudhë e kish bërë zakon të më telefononte aty nga ora tetë-nëntë e mbrëmjes dhe, me një zë prej të vdekuri të pakallur, të më ftonte tek ai: Plako, po vdes, e ndeza edhe qiririn! Vishesha shpejt, merrja tramvajin deri në Big Berceni(1), pastaj merrja trolejbuzin dy stacione deri tek bulevardi i Metalurgjisë, zbrisja te kioskat, rendja mes pallateve dhe hyja në shtëpinë e tij nga ballkoni. E gjeja në shtrat, me brekët e veta të përjetshme, me një qiri të ndezur brenda një gote, djegur fare pak, nga ku zbuloja se e pat llogaritur kohën derisa unë të mbërrija. Vuante nja dhjetë minuta, që të bëhej i besueshëm, pastaj, me zërin e shndërruar:
-   Të të pjekë Plaku një bërxollë? Do një gotë verë? Na, merr një cigare, leto pipa, o zogth!
Në fakt, vizitat e mia në varrin e tij të përkohshëm më bënin mirë asokohe; sapo kisha zbuluar joshjen e natës dhe isha mbushur me një përçmim të epërm ndaj atyre që flinin të qetë, njëlloj siç më bezdisnin uria, magjia e fshehtë e borgjezisë dhe të dielat e qeta në familje.
- Si thua, plako, do vish me mua në bixhoz?
E vështroj shtrembër. Një orë më parë rënkonte se po jep shpirt:
- Ku, o zogth?
- Këtu, në treg, te kasaphana.
Atë natë më mori me vete, në tregun pas pallateve, ku, brenda kasaphanës, tuboheshin banditët që bënin matrapazllëqe atje gjatë ditës, që tmerronin fshatarët e ardhur për të shitur, dhe bënin ligjin në krejt lagjen. Siduket ishin prindërit e të rinjve që mblidhehin në grupin e Puntorit, të ashtuquajturit punk-istë, që ditën ngarkonin e shkarkonin orendi, kurse netëve suleshin për sherre tek Metalurgjia. Kaluam pas tezgave, shitësja i bëri shenjë me krye dhe më buzëqeshi. Është e re dhe tërheqëse. Mbrapa tregut, në një dhomë që e kish daljen nga kthina ku hynte malli, tre burra mes 40 dhe 60 vjeç rrinin përkulur rreth një arke prej druri, mbi të cilën kishin shtruar një copë kompensate.
- Edhe, mo, baboi? - u hodh njëri syresh, më i shëndoshi, zeshkan, me një unazë floriri në dorën e majtë.
- Erdha, plako, filluat? E solla edhe këtë të voglin me vete, që të mësojë.
Ata të gjithë ngritën kokat drejt meje. Thashë „Mirdita” dhe u rrasa në një cep që të mos shqetësoja. Nga dera e mallrave përvidhej zhurma në fikje e mbrëmjes. Vështrova këmbët e njërit prej tyre, mbathur me shapka të shëmtuara kauçuku, nga ku i dilnin gishtat e ndyrë, me thonj të ngulur sëprapthi në mish dhe të mufatur, si shputa elefanti. Ai më pikasi:
-   Socares, seav?
-   Mișto(2), them. Mirë, po ju shoh.
Ata luanin me zara a la Brăila, Plaku ndërhynte me kujdes, nga qoshja e vet, vetëm në „kjo ka – kjo s’ka” dhe nisi të fitonte mirë, kish mbledhur një tufë dymijëshe. Ai tipi me unazë floriri kish nisur ta shihte me inat. Shkova dhe e luta plakun të iknim. Për ata që s’e dinë, në barbut(3) mund të tërhiqesh kur të duash.
- Lermë, plako, se po ec puna. E shikoni, mo, këtë picirukun tim? Pesë gjuhë të huaja di, lexon më shumë se një akademik. Është sâheardo me gjithë mend.
-   Mbylle, sfungjer, dhe luaj, iu hakërrye ai me unazë, dukshëm i mllefosur që plaku fitonte në kurriz të zarave të tij.
Unë i pëshpërit plakut se po dal për një shëtitje, se më kish hyrë pak frika, vërtitem prapë rreth tezgës, e shoh gjatë shitësen, ajo sërish më buzëqesh. Dal në treg dhe sulem si plumbi drejt tarracës së Bulakes. Aty qenë mbledhur të gjithë ata më rioshët, ze një tryezë të lirë dhe ndez Viceroy-in e dytë.
-   Bulake, nëm një krikëll, të vdektë plaka!
Bulakja është shkurtabiq, i kërrusur, dhe ka një vështrim të dyshimtë, njëlloj sikur dyshon se tërë dynjaja ka bërë diçka të mbrapshtë. Ma sjell birrën, pastaj ndez dritat. Unë ve kufjet që i kam ndrequr nja njëzet herë, telat janë të ngjitur çdo centimetër. Prapë nuk punon... Nxjerr nga xhepi i këmishës një laps, e ngul në rrotkën e shiritit dhe nis ta vërtis shiritin me dorë. Tarraca është një drejtkëndësh i rrethuar me gardh ferrash, me guriçka poshtë. Çdo një metër llampat shpërndajnë një dritë të mekur, drejt së cilës turren miza, flutura nate dhe brumbuj me flatra, nga ata që, pasi i shtyp, lëshojnë një erë të qelbur. Mbi barin prej dru bredhi, të palyer, sundon një kokë kaprolli, e balsamosur, me sy të qelqtë. Krejt leshin nën mjekër ia kanë ngrënë moljet dhe vështrimi tij sikur lyp ndihmë. E shoh në sy dhe mundohem të përfytyroj kafshën që, vite me parë, kundronte me kurreshtje drejt ndonjë qyteze.
I kërkoj Bulakes edhe një birrë.
- Rrofsh, Bulake!
Ai tund dorën me njëfarë zvjerdhjeje dhe vështron dyshues kufjet e mia.
- Fshihe, mo, mirë atë, se do të ta marrin këta horrat.
Vetëm atë çast vërej se çunat e Puntorit po shohin me kurreshtje drejt meje, gati të habitur që ndodhem aty, ashtu, i çlodhur. Vazhdoj ta heq veten i pavdekshëm dhe i ftohtë(4), mbaroj shpejt birrën dhe ngrihem.
- Pa hajde këtu ti!
Kthehem si i befasuar. Është vetë Puntori, mban veshur një xheke të bardhë prej kolegji dhe më bën shenjë me një dorë ku ka nja tri unaza me koka të vdekurish. Çapitem drejt tij dhe, ndonëse më dridhen gjunjët, përpiqem të dukem sa më burrë.
- Nga je ti, mo? - më pyet ai me të butë.
-   Nga Pallati B8, o Puntor, më njeh, jam vëllai i Xhorxh basketbollistit. Djali i Plakut.
-   E ku është yt atë, mor qerrata?
-   Në kasaphanë, mbrapa, po luan bixhoz me Shulen dhe Zhuravlen dhe me njërin që s’e njoh.
Puntori më mat nga poshtë lart, pastaj ngul sytë në zonën e fryrë, në xheken time prej tutash.
- Pa nxirre ca atë, mo, që ta shoh edhe unë.
Pikërisht kësaj i trembesha, jo për gjë, por pa Ride On jam i mbaruar. Hap zinxhirin dhe i jap walkmen-in Sanyo. Kapur pas tij, kufjet bien në çimento, ulem t’i marr dhe godas me kokë tryezën. Ata ia plasin së qeshurës. Ndihem helaq fare.
-   Pa të dëgjoj edhe unë, mo, ca muzikë nga e jotja.
Ai ndez aparatin, ve kufjet, njëra nga fijet këputet.
- Ç’të s’ëmës ka kjo, mo? Si del rrugëve me këtë rrangallë?
- Po... përderisa s’kam lekë për një tjetër...
- Na, merre dhe pirdhu me gjithë të. Dhe thuaji tyt vëllai, bjondit, të mos hiqet si gango në lagje, se do ta rras në morg, more vesh, mo?
-   Po, Puntor, - i them. Shëndet!
Mundohem të mos ia marr vrapit drejt kasaphanës, ec i qetë, më dridhen venat. Përpara është mbylllur, mendoj kalimthi për shitësen e re, pastaj i bie rrotull ndërtesës. Tek dera e mallrave shoh Plakun që zgurdullon sytë drejt atij me unazë floriri, i cili e ka kthetruar me njërën dorë për fyti, kurse tjetrën e përdor për t’ia shtyn fytyrën me një thikë gjatoshe. Plaku e ka hundën të thyer dhe trikon të gjakosur në gjoks. Tund para vetes një tufë dymijëshe dhe i thotë tjetrit me një zë bindës:
- Shule, merri, më vdektë plaka. Merri, shefo. Se ç’bëra... luajta edhe unë... nuk vodha...
-   Mucles, has mo car! Te shqyej, më vdektë plaka, të shqyej këtu.
-   Po dale, bre Shule, - ndërhyjnë dy të tjerët, - lere, bre, vari karët e tu prej ustai, lere, se ka ardhur me të birin.
Ai kthehet shkurt nga unë, më sheh në sy. E lëshon Plakun dhe i fut një shpullë turinjve.
- Na, pirdhu tani, halabak.
- Haj, plako, haj në shpi!
E marr përdore, si në fëmini, dhe dridhemi të dy. Dëgjoj zhurma pas shpine dhe mezi arrij të shoh se si zeshkani vjen me shpejtësi dhe i fut Plakut edhe një shkelm bythëve. Plaku duket sikur s’ndjen asgjë dhe më tërheq pas vetes, kalojmë pranë shitëses së re, e zbardhur në fytyrë, dhe që më vështron me keqardhje.
Ka rënë tashmë errësira e plotë, ecim drejt pallatit, përmes bahçes, që të mos na shohë njeri. Kërcejmë brenda nga ballkoni, teksa në kuzhinë na pret Pilkë Frena, që mjaullin nga gëzimi, ose nga uria. Ulem në tryezë dhe kundroj duart e dobëta, të zeshkëta. Në shuplakën e majtë kam ende gjak të gjallë, të cilin e fshij pas trikos. Plaku shpëlahet në banjë. Hap frigoriferin, gjej një qese me qumësht. E pres në një cep dhe i shtje Pilkës në tasin e tij. Ky fërkohet me ustallëk rreth këmbës sime. E vështroj tek lëpin tasin dhe ndjej se sikur po e marr veten. Mbush një gotë me verë, ndez cigaren e tretë Viceroy dhe ulem sërish.
Plaku hyn në kuzhinë. E ka hundën të bymyer, por duket në rregull. Më vështron gjatë, fut dorën në xhep dhe nxjerr tufën e parave.
-   Plako, - thotë, - të kam thënë pse kam unë një plagë këtu në bërryl?
Më tregon bërrylin me lëkurë të kaftë, të trashur, prej burri. I bëj shenjë se jo, ndonëse ma ka bërë këtë shaka qindra herë.
-   Se këtu më ka kafshuar kali kur isha i vogël.
Ia plasim të dy së qeshurës dhe nuk di pse më kujtohet pikërisht tani një skenë nga libri i rumanishtes, i klasës së dytë, me nje baba që vjen nga puna, veshur me kostum, me çantë, dhe, nga pragu i derës, pyet:
- Mihai, i ke bërë detyrat?
- Po, babi, - përgjigjet djali.
- Atëhere mund të dalësh të luash me top.
Nga mbrapa frigoriferit fanitet një brumbuzhel i ndruajtur. E vështroj me mllef:
-   Te trais bahtalo, chiparosule!





[1] Lagje në Bukuresht.
[2] Mirë, bukur, këndshëm – fjalë e zhargonit rom.
[3] Lloj bixhozi që luhet me zare.
[4] Parafrazë nga një varg i njohur i Mihai Emineskut.