Pier Paolo Pasolini: Të panjohur në qytet

 [Nga komenti i filmit “Ignoti alla città”]

Përtej qytetit lind një qytet i ri, lindin ligje të reja atje ku ligji është armik, lind një dinjitet i ri atje ku s’ka më dinjitet, lindin hierarki dhe marrëveshje të pamëshirshme në grumbujt e barrakave, në zonat pa fund e anë ku pandeh se mbaron qyteti, mirëpo aty rifillon, rifillon armik për mijëra herë, në labirinte plot pluhur, në fronte shtëpish që mbulojnë horizonte të tëra.

Me qenë i varfër, me qenë kokëulur, me fjet dhjetë veta në një kthinë, me pas një babë që mban të njëjtat tesha prej dhjetë vjetësh, me pas një nënë që bërtet në shtëpi si burrat, me pas vëllezër me të cilët flet vetëm për t’u grindur e për t’u rrahur, mos me ditë kush është lagjja jote, mos me pas veçse nja dy shokë vulëhumbur, mos me njohë asnjë fe.
Mos me pas një kacidhe për tramin, me zvarrit këmbët nëpër kalldrëm, me u ul mbi barin e qelbur dhe mbi copërina, me gjet ngushëllim te pamëshira.
Me pas ra nga gjoksi i nënës mbi baltën e pluhurin e një shkretëtire që i do të lirë e të vetmuar, me qenë rrit në një pyll ku bijtë luftojnë me bijtë për t’u mësuar me jetën e të rriturve, me qenë të rinj në një qytet të krijuar për mëshirën dhe pasurinë, pa njohur asgjë tjetër pos urisë së vet.
Puna: njëqind lireta për nënën dhe njëqind lireta për t’u zbavitur. S’kanë gjë tjetër në zemër veç dëshirës për t’u zbavitur. Qyteti është ngasje fund e majë.
Djaloshit të rrugës që i bie bretku për të fituar ndonjë dyshkë, s’ia ka ënda punën: ka lindur i lodhur.
Askush s’e di se ç’shpirt të lehtë e gazmor kanë djemtë e rrugës. Ata janë cinikë, të rrahur me vaj e uthull, të gatshëm për çdo gjë, por mjafton një bluzë dhe një palë atlete, që të dalë në shesh se edhe më kapadaiu ndër ta drithërohet.
Ndonjë vjedhje të vockël, ndonjë grabitje pa qeder. Kësisoj përfundojnë ndonjëherë në "Porta Portese", në burgun e tyre. Atje brenda fryhen në tymosje. Jashtë, shokët e tyre e dinë që ata brenda çfarë s’do të jepnin për një paketë cigare.
Shqipëroi Aida Baro