Mimoza Hasani-Pllana: Ndikimi i gjuhës dhe letërsisë në zhvillimin e komunikimit ndërkulturor

(Njohja e gjuhës dhe letërsisë shqipe brenda hapësirës ballkanike dhe evropiane)

Abstrakt

Në studimet kulturore, letërsia është një element qenësor, përmes së cilës studiuesit njohin traditën e një populli, organizimin shoqëror dhe historinë e tij. Element i rëndësishëm është edhe gjuha, përmes së cilës studiuesit formojnë modele kulturore duke njohur më mirë mentalitetin dhe fenomenet shoqërore, zakonet, trashëgiminë, të kaluarën historike dhe normat tjera të një shoqërie. Pra, gjuha dhe letërisa janë në harmoni dhe në funksion të njëra-tjetrës në komunikimet ndërmjet kulturave.

Identitetet kulturore ndryshojnë mes vete nga kode të shumta që i transformojnë ato në identitete komplekse dhe të vështira për t`u njohur dhe kuptuar si në rrafshin personal dhe atë universal, sidomos për kulturat e vendeve të vogla, deri diku të izoluara, siç kategorizohet kultura dhe identiteti shqiptar në përgjithësi. Në këtë punim do të prezantojmë informacionin mbi nivelin e njohjes së kulturës shqiptare në Ballkan dhe Evropë përmës hulumtimeve, punës së albanologëve dhe përkthyesëve të letërsisë shqipe.

Gjuha dhe letërisa bashkëveprojnë ngushtë me elementet tjera që formojnë kulturën e një vendi. Relacionet e gjuhës dhe letërsisë nuk mund të vlerësohen më të rëndësishme dhe më të veçanta se disiplinat e tjera të artit, sjelljeve apo kodeve tradicionale për ndërtimin e një identiteti kulturor. Hulumtimi ynë do të përqëndrorohet në kompetencën e këtyre disiplinave në funksion të zhvillimit të komunikimit kulturor.

Merita Bajraktari Januzi: Beqir Musliu – Ligjërimi simbolik

Abstrakt

Brenda këtij punimi është trajtuar poezia e Beqir Musliu, kryesisht ajo e viteve 60-70-ta, duke marrë për bazë poezinë me komunikim të ulët me prirje hermetike. Shohim se Musliu që në veprën Rima të shqetësueme u dëshmua për mjeshtërinë poetike. Tema e tij esencialisht kombëtare vjen me vargun që sjell rrjedhat e kohës, mbushur me elemente mitike e të oralitetit, për të shprehur shqetësimet e subjektit të tij lirik. Me larushinë figurtive e te formave poetike, e me nuanca intertekstuale (me poezitë e Bodlerit e të Uitmanit, por edhe të Shkrelit), shohim se ai dhe brezi i tij veç e kishin përqafuar poezinë moderne hermetike.

Lulëkuqet e gjakut, autori ia dedikon njeriut dhe lirisë së tij, për vazhduar me abstraksionin poetik e simbolikën alla bodleriane ku e mbërthen shqetësimi për fushat e Kosovës, lirinë e saj. Metafora Bukuria e zezë na e tregon nivelin e figurës së tij, tek e metaforizon bukurinë dhe hedh vallen baladave dhe legjendave tona të lashta (Vorret e kryshqëve, Gjergj Elez Alinë, Motrën me nandë vëllazën, si dhe Përrallën e përhimtë ose Baladën për shtatë ditë e shatë netë) për vendin e tij, njësoj tutje te Sezamet vazhdon me temën e madhe kombëtare, tek i kthehet historisë dhe mitologjinë, plot fantazira (Ciklet me tituj: Shtegëtimet e Zef serembes, Albanopoli, Nga poema që duhet ta këndojë populli, Rozafa, Fyelli apo diç mbi anatominë e fjalëve dhe Trendafilet e drynjta), në kërkim të lashtësisë dhe të vërtetës tonë historike.

Me ritmin e tij artistik ecë rend me veprat tjera: Parabolla, Darka e magjisë duke shpërfaqur preokupimin për fatin e vendit tonë, hjekat, dhembjen, vdekjen, zinë, tradhëtinë, mashtrimet dhe pësimet që i pati nëpër kohë, por edhe i mban zgjuar shpresat për forcën e rimëkëmbjes dhe ringjalljes etnike-nacionale.