I njohur shumë më tepër si analist e gazetar, autor i librit „Të gjitha rrugët fundojnë në varreza” (Sh. B. Marin Barleti, Tiranë, 1995), Lorenc Vangjeli (l. 1969) është talent sipëror në prozë. Përmes botimit të kësaj novele, që do të pasohet nga të tjera, Revista Haemus synon të verë në vend tekst pas teksti një padrejtësi ende të pashpjegueshme dhe t’i rifalë vëmendjes së kritikës dhe lexuesit të zgjedhur një autor të paktën befasues. [Haemus]
Mos u mërzit, shpirt, arritëm. Edhe pak, edhe pak. Unë banoj këtu pranë. Do të kthehemi majtas e pastaj do të zbresim ca shkallë, pastaj ca shkallë të tjera, e së fundi do të vazhdojmë të zbresim shkallë. Por ti nuk duhet të mërzitesh. E di që ke ftohtë dhe të tremb errësira, por duro edhe pak. Ke duruar muaj të tërë pa ke nxjerrë kokën nga këmbët e sat ëme. Nuk është mirë të ankohesh nga uria, sepse, edhe po të vajti mendja tek tryeza, nuk mund ta çosh gojën atje. Ti duhet të mësosh të jetosh vetëm me ajër, madje më saktë, me kujtimin e ajrit që ke thithur dikur. E mban mend? Njëherë mbusheshin mushkëritë, njëherë zbrazeshin e kështu vazhdimisht, pambarim, deri në mbarimin tonë, mbushnim zbrazëtinë e ditnetëve. Ja pra, edhe ca shkallë dhe mbërritëm. Kam ëndërruar shumë gjatë për një mik. S’mbahet mend kur kam fjalosur për herë të fundit. Dhoma ime është e vogël, mure betoni të zhgarravitur, një shtrat i drunjtë dhe një çati që pikon edhe kur nuk bie shi. Askush nuk vjen tek unë, madje as zhurmat që bujtin papritur nga përtejbota, nuk janë zhurma, por heshtje. Heshtja pikëzohet nga tavani, pastaj bie mbi qafën time, pastaj më rrëshket nëpër gjoks, pastaj unë vazhdimisht ngjethem nga të ftohtit, ndonëse e di mirë që kurrë nuk mund të ngrohem. Dhe lekura ime e çjerrë nga heshtja më gjakosej, dhe gjaku dukej që ishte tharë, dhe ndonëse i tharë ai vizatonte mbi gjoks tatuazhe të çuditshme, dhe tatuazhet dukeshin si mesazhe të përtejbotës, dhe përtejbota nuk çuditej nga asnjë mesazh.
Mërzitem vetëm. Plas nga vetmia por ç’të bëj? Veten nuk guxoj t’a vras sërish dhe fjalosem me errësirën që më përgjigjet me jehonë të mbytur. Atëherë vazhdimisht prisja të vinte dikush, dikush që, me ç’dukej, nuk donte të vinte. Nuk e mbaj mend se kur pikërisht, më duket se të thashë më parë se me kujtesën nuk e kam punën mirë, kuptova se përreth meje kundërmonte një aromë e llahtarshme myku. Një aromë që do të ngjallte dhe të vdekurit nga e keqja, por për të keqen e tyre të vdekurit nuk e dinë se mund të ngjallen po të marrin frymë. Vetëm të gjallët mbushin dhe zbrazin mushkëritë e tyre për të mbushur zbrazëtinë e jetës. S’të them sa u habita kur e kuptova se era e mykut vinte nga trupi im. Në fillim dyshova tek dhëmbët, pastaj tek apendisiti që mund të ishte kalbur nga lagështia, pastaj, shumë kohë më pas kuptova se më kishte ardhur anusi në gojë. Fundja, i dashur mik, anusi dhe goja, formalisht nuk kanë asnjë ndryshim. Po të kesh mjekër dhe të gjithë të vdekurit, ndonëse kalojnë nëpër duart e berberit, janë të parruajtuar, i bie ose të kesh dy gojë, ose dy anusë. Dhe të paktën formalisht, rroftë gojaria buçitëse.
Eh. Mik! Si do ta gëlltisim kohën bashkë. Do të mësoj të luash shah. E di ti ç’është shahu? Atentat i njerëzimit ndaj kohës së lirë është, por njerëzimi nuk para ka shumë kohë të zënë. Kur luan shah, edhe po të jesh skllavi më i mjerë, je zot mbi mbretër dhe mbretëresha. Oficerë me gjak aristokrati, kalorës bujarë, ushtarë karieristë, etj. Je zot mbi ta edhe po të jesh skllav i mjerë, një lëvizje e gishtit tënd dhe ushtria jote marshon drejt vdekjes, sepse drejt vdekjes marshojnë edhe mëngjeset kur bëhen drekë, drekat kur bëhen mbasdite e netët kur bëhen prapë mëngjes. Zoti luan shah me ne, ne luajmë shah me shahun. Katrore, katrore, e zezë e bardhë, e zezë e bardhë, natë e ditë pa tjetër gjë midis.
Unë kam vetëm natë, shumë netë bashkë, më shumë netë se sa
shkallë, mik i dashur. Po dridhesha nga të ftohtit. Dridhu, por nuk ke për tu
ngrohur. Do të nxitojmë, do të nxitojmë akoma sepse ka ende shkallë, sepse ende
nuk po gdhihet dhe nuk ka për t’u gdhirë kurrë. Te gjithë thonë se mëngjesin e
sjell dielli. Po se kush duhet t’a sjellë diellin askush nuk e thotë. Ja edhe pak,
ndoshta na ndjekin, por nuk kanë për të na kapur. Do të hyjmë në dhomën time.
Do të të fshij me peshqir, do të ndez zjarr, sepse zjarri na ndan nga shtazët e
ne duhet të dëshmojmë botërisht që nuk jemi shtazë. Pastaj do të luajmë shah.
Do të atentatojmë kohën tonë të lirë, por kohë të lirë ne kemi sa të duam, më
shumë kohë se sa shkallë – dhe shkallët vazhdojnë pafundësisht. Do të përtypim
stinë e vite, minuta e orë dhe asgjë nuk do të ketë kuptim. Rrëketë e sekondave
do të na kalavaren nëpër mjekër dhe ose do t’i fshijmë, ose do t’i lëmë të
rrjedhin. Do të hamë të premtet, të martat dhe do të shqyejmë të shtunat.
(…)
Fragment. More in Revista Haemus Nr. 62-65 / 2021/’22