Revista Haemus ose Esse non videre*

Nën moton-ftesë Felix qui potuit rerum cognoscere causas [Lum ai që mund të njohë shkaqet e gjërave – lat.], Revistën “Haemus” [Emërtimi latin i Ballkanit], - revistë kulture e traditash, me thelb enciklopedik e antologjik, - patëm nisur ta hartonim bashkë me tim atë, Kopi Kyçykun, qysh nga dimri i vitit 1993, por numuri i parë doli pikërisht më 28 Nëntor 1998. 

Me gjithë ndryshimet e natyrshme që pësoi, Haemus-i pati si synim kryesor, (tashmë të përmbushur) përfshirjen e kulturave të mirëfillta shqipe e rumune në atë Evropiane dhe anasjelltas, por jashtë mënyrave e caqeve të kontrollueshme nga qarqe jashtëkulturore, ose që paraqiten si të vetmet kulturore. Përkushtimi ynë mbështetej në dy gjuhë të rralla, - sa për nga hershmëria, aq edhe për nga shkalla e qarkullimit, me rreth 30 milionë lexues të mundshëm, - shqip e rumanisht, në një Rumani që, siç qarkulloi së pari në Haemus, ishte vërtet një Evropë në miniaturë. Njëherazi, Haemus-i u shndërrua në një forum për mërgimtarët dhe sidomos për dialogun e tyre të koklavitur me njëri-tjetrin dhe me jomërgimtarët. 

Pa pasur pothuajse asnjë lidhje tjetër me botimet e traditës, veç përdorimit të shqipes e rumanishtes, falë mbi 20 rubrikave të përhershme, Revista Haemus ka tashmë një arkiv me mbi 9.500 faqe, pjesërisht të lexueshme falas, online. Më tepër se 350 autorë, - të shquar, ose jo, por shpesh të mbajtur zyrtarisht në hije, nga pothuajse të gjitha fushat, - janë të pranishëm me krijimet (zërat) e tyre në Haemus. Numura të posaçëm u janë kushtuar kulturave dhe qytetërimeve: italian, grek, turk, hebraik, kinez, zviceran, pa përmendur Mërgatën, - jo vetëm atë shqiptare, - të cilën e kemi këqyrur si një qytetërim më vete. 

Haemus-i botohet online dhe në letër, pa kurrfarë mbështetjeje zyrtare, vetëm me kursimet tona dhe me ndihma të pakta e të rralla nga bashkëpunëtorë e dashamirë, ndër të cilët një vend nderi ka mendimtari i shquar arbëresh Vinçenx Golletti Baffa (1924-2009). 

Haemus-i ka qënë qysh në fillim dygjuhësh, shqip e rumanisht, por, në varësi të ngjarjeve kulturore, botojmë edhe materiale në gjuhë të tjera: italisht, anglisht, frëngjisht, hungarisht, greqisht, turqisht, rusisht, bullgarisht etj. Ndërkaq, përkthimet e autorëve shqiptarë në rumanisht dhe e autorëve të huaj në shqip u shndërruan në një urë të mirëfilltë që i dhuronte secilit breg të dhëna qytetërimi, kulture e vlera artistike të paanëshme, gati njëlloj sikur të ishin ngjizur atje ku mbërrinin. 

Bashkëngjitur është një listë alfabetike me disa nga autorët e pranishëm në Revistën Haemus, ku, veç emrash si Eugen Ionesco, Emil Cioran, Vintilă Horia, Mircea Eliade, Constantin Virgil Gheorghiu, Paul Goma, Mons. Vladimir Gjika, Paul Celan, Benjamin Fundoianu, Tristan Tzara e të tjerë më të rinj, gjenden edhe autorë të shquar letërsish të tjera, botuar së pari shqip në Haemus, si Pär Lagerkvist, Harry Martinson, Mihail Sebastian, Anders Österling, Ingmar Bergman, Miltos Sahturis, Ramon Del Valle-Inclan, Amos Oz, Orhan Pamuk etj. 

Një vend të posaçëm kanë në revistë përfaqësuesit e Kishës aq pak të njohur e aq shpesh të paragjykuar Lindore, botuar për herë të parë në shqip, si Shën Mark Oshënari, Shën Nektari i Eginës, Shën Siluan Athoniti, Shën Paisiosi i Athosit, Arsen Boca, Teoklit Dionisiati, Ilie Cleopa e të tjerë. 

Listë e pjesëshme alfabetike e autorëve të Revistës Haemus 

Andrey Gritsman, Adhurim Lako, Adonis, Adrienne Rich, Agim Baçi, Ahmet Çollaku, Aida Baro, Albert Einstein, Alda Merini, Aleksandër Isajeviç Sollzhenicin, Aleksandër Zinoviev, Alexandre Lambert, Alexandru Monciu-Sudinski, Alexandru Șafran, Ali Podrimja, Alisa Velaj, Alket Çani, Ana Blandiana, Anders Österling, Andi Kosta, Andi Meçaj, Andra Rotaru, Andrzej Bursa, Anna Kamieńska, Anna Pogonowska, Anne Sexton, Anton Çefa, Anton Pashku, Antonio Frattasio, Arben Dedja, Ardian Klosi, A.-Ch. Kyçyku, Ardiana Salihu, Ardian Vehbiu, Ardita Jatru, Arhim. Pavel Papadopulos, Arian Leka, Arsenie Boca, Artan Minarolli, Astrit Cani, Augustin Cupşa, Aura Christi, Aurel Ionel, Azem Shkreli, Bajram Sefaj, Bardhyl Londo, Bashkim Shehu, Beqir Musliu, Blerina Goce, Bogdan-Alexandru Stănescu, Claudio Magris, Cleopa Ilie, Constantin Virgil Gheorghiu, Corneliu Vlad, Cristian Popescu, Czesław Miłosz, Dan Mircea Cipariu, Dan Shafran, Daniel Turcea, Dhimitër Pojanaku, Dhurata Hamzai, Diane Ducret, Dino Buzzati, Dom Ndue Ballabani, Dom Simon Jubani, Dorin Tudoran, Drita Ademi, Edval Zoto, Elida Rusta, Elinda Marku, Ella Wheeler Wilcox, Elsa Demo, Elvira Dones, Entela Tabaku, Ernest Koliqi, Ervin Hatibi, Ervin Marko, Esad Babaçiç, Esther Jansma, Eugen Ionesco, Eugen Jebeleanu, Eugen Păsăreanu, Eugenia Țarălungă, Eugen Uricaru, Eva Farcaș Wellman, Eva Hila, Evalda Manovi Paci, Faik Konica, Fan S. Noli, Fatmira Nikolli, Federico Fellini, Feride E. Berisha, Ferik Ferra, Floresha Dado, Flurans Ilia, Flutura Açka, Frederik Reshpja, Gabriela Melinescu, George Bacovia, George Volceanov, Gheorghe Istrate, Gianina Cărbunariu, Grigor Sinaiti, Grigor Vieru, Gjergj Fishta, H. Nagid, Hans-Joachim Lanksch, Harry Martinson, Herman Hesse, Hiqmet Meçaj, Horia Gârbea, Hulio Kortasar, I. D. Sîrbu, Ioana Ieronim, Ibrahim Kodra, Ilir Shtyta, Ilirjan Zhupa, Ingmar Bergman, Ioan Aurel Pop, Ioan Florea, Ioan Es Pop, Iolanda Malamen, Ion D. Sîrbu, Ion Luca Caragiale, Ion Minulescu, Ion Mureșan, Irena Luto, Istref Haxhillari, Iulia Enkelana, Iulia Cosma, Iulian Sorin, J. H. Myskjin, Jamarbër Marko, Jan Twardowski, Jani Basho, Jeronimo Moscardo, Jeton Neziraj, K. M. Shala, K. Th. Spiri, Kasem Trebeshina, Károly Méhes, Kiril Kovalxhi, Khalil Xhibran, Kjell Espmark, Kopi Kyçyku, Kurt Gostentschnigg, Lasgush Poradeci, Leo Butnaru, Lindita Komani, Lorenc Vangjeli, Luan Starova, Lucian Blaga, Luciana Friedman, Luigi Pirandello, Luljeta Danaj, Luljeta Lleshanaku, Lulzim Haziri, M. Astner, M. Raicevici, Ma Sai (Bora), Maica Tereza, Manolis Anagnostaqis, Marian Drăghici, Marian Popa, Mariklena Niço, Marin Sorescu, Mario Bellizzi, Mark Oshënari (Ascetul), Martin Camaj, Maximilian Lamberz, Migjeni, Mihai Eminescu, Mihal Hanxhari, Milot Rama, Miltos Sahturis, Mimoza Hysa, Mircea Eliade, Mircea Ivănescu, Mirela Kapaj, Mitrush Kuteli, Muşata Matei, Mustafë Xhemaili, Myzafer Korkuti, N. Araidy, N. Coande, Naim Frashëri, Naim Kelmendi, Ndre Mjeda, Nicolae Cajal, Nichita Stănescu, Nicolae Breban, Nikos Engonopulos, Nina Cassian, Nina Cereanu, Novruz Xh. Shehu, Octavian Goga, Octavian Soviany, Odyseas Elytis, Panait Istrati, Pär Lagerkvist, Paul Celan, Paul Goma, Paul Vinicius, Pëllumb Kulla, Petraq Kolevica, Petraq Risto, Petre Ţuţea, Pier Paolo Pasolini, Publius Ovidius Naso, R. S. Manor, R. Someck, Radu Cârneci, Ragip Sylaj, Ramon Del Valle-Inclan, Rando Devole, Rexhep Shahu, Riat Ajazaj, Ridvan Dibra, Robert Raucshenberg, Robert Shvarc, Robert Walser, Rodica Radian-Gordon, Romeo Çollaku, Rudian Zekthi, Rusana Hristova Bejleri, Ruszard Kapuscinski, Sadeg Hedayat, Salvatore Quasimodo, Savatie Baștovoi, Sántha Attila, Selma Lagerlöf, Sf. Maxim Mărturisitorul, Sf. Siluan Athonitul, Shën Maksim Dëshmitari, Shën Nektari i Eginës, Shën Siluan Athoniti, Shpëtim Gina, Shqiptar Oseku, Silvana Leka, Silvia Andrucovici, Simona Nicoleta Lazăr, Sofron Saharov, Stefano Benni, Szonda Szabolcs, Tadeusz Różewicz, Ted Hughes, Teoklit Dionisiati, Teuta Toska, Tompa Gábor, Traian T. Coșovei, Tudor Arghezi, Tymoteusz Karpowicz, Valbona Bozgo, Vasile Andru, Vasco Popa, Victor Eftimiu, Vilson Blloshmi, Vinçenx Golletti Baffa, Vintilă Horia, Virion Graçi, Visar Zhiti, Wisława Szymborska, Xhevat Latifi, Yang Lian, Zamfir Bălan, Zbigniew Herbert, Zef Zorba.

Në mbyllje dua të dëshmoj se gëzimi dhe mirënjohja jonë për këtë dhuratë janë të pafundme, por festojmë në heshtje, ndoshta ngaqë në këto kohëra, sidomos në fushën e letrave dhe të botimeve, kur shtohet zhurma, rritet edhe asgjëja. 

Prof.univ.dr. Ardian Kyçyku

28 Nëntor 2023

* Esse non videre - Të jesh i fuqishëm pa rënë në sy – lat.

Revista Haemus Nr. 66-70 / 2023

 

Së shpejti / Curând / Soon

Méhes Károly: Derisa ime bijë (Míg a lányom)

Në mëngjes, derisa ime bijë u ndërrua,
llogarita se më 10 janar 1977,
të hënën, kisha bash moshën që ka
ajo sot. I thashë se s’mbaj mend asgjë
nga ajo ditë, e megjithatë
do të mund të rrëfeja me hollësi se si
do të ketë kaluar një mëngjes nursëz dimri
me zgjimin më 7, me gjërat e zakonshme;
Në Radio Kossuth jepej
Koha sot dhe nesër, më 7 e 20
babai mbaronte mëngjesin, nëna
ishte edhe ajo me ngut, kuzhina përhapte
aromë buke të thekur, atë hanim
unë dhe im vëlla, ai parapëlqente reçelin,
unë më fort kaçkavallin e sallamin,
u veshëm trashë, se ish dimër, dhe siç
pashë tani (në internet) ishte e hënë,
si sot, por sa shumë ndryshon
kjo ditë prilli, thashë,
teksa ime bijë vazhdoi të krihte
ëndërrimtare flokët. Mendova,
por s’thashë gjë, se ndoshta, ndonjëherë,
pas tridhjetë vjetësh, një mëngjesi,
një mëngjesi të gjithëfarshëm, do ta cytë
edhe ajo fëmijën e vet duke i treguar se si
ridhnin mëngjeset e përgjumur
kur ajo shkonte në shkollë, se zgjimi
ishte i mundimshëm asokohe, mëngjesi
dhe gjithë të tjerat, gjithë mëngjeset
ishin të njëjtë, a thua se pat qenë
përherë mëngjes, duhej të zgjoheshe
gjithnjë; e megjithatë qe mirë, ngaqë
ishte atje babai, që nuk ngutej,
por rrëfente gjithfarë qyfyresh,
i pashqetësueshëm, i përkushtuar, derisa,
më në fund, arrinte të më shkulte
një nënqeshje, s’përmbahesha dot,
nuk isha më aq e përgjumur
dhe e murrëtyer, e që nga ai çast
ishte mirë, s’kish rëndësi se qe vjeshtë
a pranverë. E di, e dashur
(ose i dashur?) do t’i thotë fëmijës ime bijë 

s’ka rëndësi në është vjeshtë a pranverë

(...)

Vijon në Revista Haemus Nr. 66-70.

Rubrika Medalion

Poemë e mundshme (fragmente)

Iulia Enkelana

*

Ky ravgim është rrënja e fundit.

 

Ushqehem me mall që të mos ushqehem me furi

Sot isha fantazmë –

si zakonisht, vetëm se këtë mbrëmje edhe trupërisht

dyert ishin hapur dhe hyra

e padobishme të them se hapësira qe mpakur

„Gjithçka është e vdekur”, thashë

teksa më mbytnin

të gjitha ato

copëza të ndritshme

që ndonjëherë më janë e vetmja ndihmë e parë.

Çudira me e pa thonjëza në Ballkanin e Kutelit [Tipologji, tematikë, stil]

Prof.univ.dr. Ardian Kyçyku 

Sipas dëshmive të veta, Kuteli nis të shkruajë në vendlindje dhe vijon jashtë kufijve zyrtarë të Shqipërisë për të nxjerrë mallin e ”gjuhës së mëmës”. Nën një frymëzim që duket si një hepim i dëshpëruar, por shpresëplotë drejt Krijuesit dhe një bote-jetë, të cilën trandet se mos e ka humbur përfundimisht, shkrimi i Kutelit është një besëlidhje me të shkuarën (plot shije, qënie e sende të domosdoshme) për të shëruar veten, lexuesin dhe, në mos të tashmen, të ardhmen. Brenda një dhjetëvjetëshi, proza e Kutelit kryen pa bujë zhvendosjen e një lënde gati tërësisht shpirtërore, gjallë vetëm në botën tjetër (mund të quhet edhe Kujtesë) në Letër. Është një shndërrim plot të papritura historike e rreziqe estetike për shkrimtarin, sepse në Letër duhet ruajtur sa më vërtetësisht e jetueshëm (nga ana e lexuesit) një lëndë aq e pasur dhe tunduese, ndaj së cilës mbetet tejet e vështirë të ndash kur është më tepër thjesht jetësore (duke mpakur rolin dhe fuqinë e artit) e kur artistike (duke pakësuar fuqinë dhe rolin e jetës).

MA Sai (Bora): Vështrimi dhe kundërvështrimi në romanin "Rrëfenjë me ndërkombëtarë"

 Një studim mbi identitetin shqiptar*

Abstrakt: Romani satirik i Ylljet Aliçkës[1] Rrëfenjë me ndërkombëtarë nën sfondin e periudhës fillestare të tranzicionit të Shqipërisë, tregon jetën e përditshme ku mungojnë barazia, respekti dhe mirëkuptimi midis punonjësve evropianë dhe atyre vendas në një përfaqësi ndërkombëtare në Tiranë. Duke përshkruar këndvështrimin e punonjësve evropianë ndaj vendasve, shkrimtari paraqit strukturimin dhe disiplinimin e vështrimit të Tjetrit ndaj Vetes; ndërkohë, nëpërmjet kundërvështrimit të vendasve ndaj punonjësve evropianë, thyhet logjika e strukturimit të identitetit të Vetes me anë të identifikimit të Tjetrit. Duke përdorur teorinë e vështrimit, ky punim ka qëllim të diskutojë marrëdhënien vështrim-kundërvështrim midis Vetes dhe Tjetrit, si dhe të analizojë strukturimin e imazheve të shqiptarëve dhe europianëve brenda romanit. 

Fjalët kyçe: vështrim; identitet; Ylljet Aliçka 

Ngjarja në romanin Rrëfenjë me ndërkombëtarë ndodh në Shqipërinë e tranzicionit të viteve të 90-të të shekullit të kaluar, ku Përfaqësia ndërkombëtare, një institucion evropian për ndihmë humanitare, është hapësira kryesore e rrëfimit, dhe karakteret mund të ndahen në dy lloje, si vendasit dhe ndërkombëtarët. Vlen të përmendet që ndërkombëtari është term i veçantë me kuptimin institucional, duke nënkuptuar jo thjesht një të huaj, por një të huaj që punon në një institucion, me identitet diplomatik. Sa i përket strukturës, romanit i mungon linja e caktuar kryesore, por është plot me ngjarje të rastësishme, intrigat nuk janë të lidhura shumë ngushtë. Në Përfaqësi ka departamente të ndryshme, ai administrativ, i projekteve, i personelit etj., të gjithë punonjësit ndërkombëtarë, përfshi ambasadorin, vijnë nga Evropa e zhvilluar, nga Perëndimi. Ambasadori i dëshpëruar që zhgënjehet nga e dashura e re vendase, si dhe një grup diplomatësh evropianë nga vende të ndryshme, vijnë në Shqipërinë e varfër dhe të mbyllur për t’i dhënë ndihmë humanitare, duke treguar hipokrizi, zemërngushtësi dhe mendjemadhësi ndaj punonjësve dhe banorëve vendas. Veç kësaj, këta ndërkombëtarë konkurrojnë për t’i bërë lajka ambasadorit dhe thurin komplote kundër njëri-tjetrit. Në të njëjtën kohë, vendasi nuk strukturohet në të vetmin imazh krejt të kundërt me ndërkombëtarin, por në disa imazhe, që janë herë kokëulur, të bindur, dhe vazhdimisht dorëzohen dhe ndryshojnë veten për të përmbushur kërkesat e diplomatëve ndërkombëtarë, e herë të tjera janë skeptikë dhe satirikë dhe tregojnë njëfarë ksenofobie të mbështetur nga dinjiteti, krenaria kombëtare dhe nacionalizmi. 

Nina Cereanu: El, Domnul Slătineanu

Prozatoare, poetă, jurnalistă de cultură și editoare, Nina Cereanu (pseudonimul Ninei Chelariu) a scris, publicat și îngrijit peste 30 de volume, fiind răsplătită de-a lungul activității sale literare și culturale cu numeroase premii și distincții (printre care, Premiul Uniunii Scriitorilor – Filiala Timișoara pentru romanele Singurătate în doi, 1993; Americanul, 2001 și Viaţa între zero şi unu, 2015).

 

Domnul Slătineanu pleacă. El, ca bărbat, n-avea ce căuta acolo când muierile scormonitoare, mai rău decât jivinele, vor răscoli patul fetei-fecioare, se vor folosi de păcatul ei ca s-o răstignească şi să-şi verse focul tuturor trădărilor strânse şi pitite prin cotloane de suflet. Şi în viaţa lor au intrat fete-fecioare care le-au îndepărtat de soţi. Sau ele au fost fetele-fecioare… El, domnul Slătineanu, n-are nicio putere să întoarcă rânduiala lumii acesteia, neschimbată de la începutul zidirii ei de către Dumnezeu. Are o revelaţie: poate ar fi trebuit mai de mult să se mute în oraş. Dar, oricum e timpul… Satul acesta, reclădit pe ruinele celui ars, n-o să aibă liniştire niciodată, căci nu e bine să înalţi din nou pe temelii părăsite, bântuite de păcatele înaintaşilor. Nu vrusese şi pace să fie unul dintre amploiaţii care se luaseră pe urma mutării dregătoriilor în alea 7-8 case, şi care, dimineaţa, porneau cu căruţele spre oraş şi seara se-ntorceau să doarmă în paturile lor, lângă muierile lor.

Avea lupta lui, de menţinere a şcolii. O cauză iremediabil pierdută, dar se încăpăţâna să spere. Şi, pe urmă, dacă îi era de-o scărmăneală bună de la autorităţi, prefera s-o capete pornind cu grupul de studenţi care veneau acasă de sărbători şi-n vacanţe, mai ales cei din Bucureşti, şi ridicau glas împotriva maniei românilor de a imita în toate, cerând să se înceapă a duce în ţară o viaţă originală. Tot dintre ei înfiinţaseră la Iaşi un club de lectură sub denumirea de „Unirea”, care avea scopul de a răspândi cultură şi lumină şi de a ridica moralul oamenilor prin susţinerea de conferinţe. La îndemnul lor, făcuse şi el câteva apeluri pentru ca scriitorii pe care-i ştia să-şi trimită operele lor spre bibliotecile care erau pe punctul de a se înfiinţa aproape peste tot.

Poezia ca o nobilă ocrotire a Memoriei și viceversa

Câteva gânduri despre poezia lui Eduard Dorneanu

de Acad.Kopi Kycyku

Ut vita poesis 

Cel puțin în perioada de tranziție, ai impresia că poezia românească este mai bogată și mai pestriță decât însăși limba română. O asemenea bogăție cred că are un dublu impact: ispitește pe mulți, chemați sau nu, să așterne pe hârtie orice fel de trăiri și: îi responsabilizează (din nou) pe poeții autentici să cucerească alte profunzimi ale limbajului. Gravitatea situației este una exemplară mai ales în condițiile superficializării vieții de zi cu zi, când aproape orice întâmplare sau amănunt trecător pare a fi gata scris și abia așteaptă să le transpui în scris. Dar, din fericire, marea poezie, cea care duce mai departe esențele speciei umane și nu doar oglindește realități, ci le reformatează în conștiința cititorului devotat, revigorând în același timp speranța că nu totul poate fi pragmatizat sau uniformizat, se scrie în continuare, deseori dincolo de atenția mass-media și a cercurilor literare consacrate, alias oficiale. Este și cazul poeziei lui Eduard Dorneanu (n. 1968). Reiau în acest context și convingerea că poezia adevărată își găsește negreșit cititorul chiar dacă această căutare poate dura uneori ani de zile.

În continuare, voi încerca să emit câteva convingeri personale care nu pretind a fi judecăți de valoare, ci mai degrabă un foarte succint jurnal de trăiri iscate după citirea volumului ”Amprentele iubirii” (Editura Eicon, 2022). 

Revista Haemus Nr. 62-65 onLine

 

Part I

Part II

Revista Haemus Nr. 62-65 - 2021/’22 - Part I

Revista Haemus Nr. 62-65 - 2021/’22 - Part II

Iolanda Malamen (Rumani): Poezi/i

Poete dhe prozatore e shquar, piktore, përkthyese dhe gazetare e kulturës (l. 1948), autore e vëllimeve Gjendje hyjnore, Udhëtim në natyrë, Tokë nën dëborë, Një gur i bardhë mbi një gur të zi, Lulja që ec, Engjëlli i zbritur në rrugë, Ngadhnjimi i dantellës, Islanda e dytë (poezi); Unë, mjeshtëria e xhelatit dhe mbretëresha e pikëlluar, Shtëpia Verdi, Filipi dhe Margarita, Letër Lavuazierit, Alisa në Botën e Krimit, Antoni dhe Kavabata (prozë) etj. Ka botuar pesë vëllime bisedash me shkrimtarë rumunë e të huaj. Laureate e shumë çmimeve me rëndësi, mes të cilëve Medalja e Akademisë Femina për poezi (1999) dhe e Çmimit APLER për gazetari kulturore (2006). Ndërroi jetë në Bukuresht më 11 tetor 2022. 

 

Një kafshë e rraskapitur

(Un animal sleit de puteri)

 

Një kafshë e rraskapitur

kështu e shoh veten në shtatëdhjetëvjetorin

që duhet mbrojtur medoemos

nga ndërkryerja.

 

Kur shkrova këtë, tërhiqja pas vetes jetën

Dhe pata bërë prej saj një pamje të pavdekshme. Veshur me një pardesy ngjyrë algash, qepur sipas modës

studentore të atyre viteve

e shihja veten si shpëtimtar i shkathët i vdekjes

ndëshkuar të shkruajë vargje të ngathët.

 

Në Indi pat rënë shi gjatë një dite sa për një shekull dhe Ganxhi qe ngritur gjer në qiell.

Kopi Kyçyku: Vetëm pjesërisht

 (Tregim)

Nuk kish ditë më të lumtur për Mazllumin, (që njihej nga të gjithë me nofkën “Kuton”, ngaqë, pas dy fjalësh, të tretën shqiptonte foljen “kupton”, së cilës ia hante sistematikisht “p”-në), se sa kur vinte ndonjë direktivë nga Lart. Le pastaj kur kjo kish lidhje me rreptësimin e masave për fuqizimin e diktaturës së proletariatit. Këtë e kishte pikën më të dobët, sepse edhe vetë kishte dalë drejtpërdrejt prej gjirit të klasës puntore: nga brigadier ndërtimi, kishte hipur majë karrikes së sekretarit të partisë të rrethit për propagandën.

E, pra, një ditë e tillë ishte edhe ajo e premte qershori, paçka që me shi të rrëmbyeshëm e të pandalshëm. “Qielli le të vrenjtet sa të dojë, mua më qesh e më gufon zemra! Të rrojë partia!” i tha Mazllumi sekretarit të parë, kur ky e vuri në dijeni për një udhëzim të sapombërritur të Qëndrës për thellimin e luftës së klasave, jo vetëm në gji të popullit, por edhe në vetë radhët e partisë. Dhe vërtet: komunistët duhej të ishin, edhe këtë herë, si gjithmonë, të parët në sakrifica, ta fillonin nga vetja.