Agim Baçi: Mbretëria e përvojës dhe ideales në novelën e Mitrush Kutelit 'Hekuri dhe Çeliku’

Teksa mbyll kapakun e libërthit, pak pasi dy personazhet kanë mbyllur sytë, në dy vrasje që pasojnë njëra-tjetrën, madje që e shkaktojnë njëra-tjetrën, nis të pyesësh veten: A na çliron ndonjë ngërç leximi i tregimit të Kutelit, apo na krijon ndonjë ngërç? Ndoshta sepse lexohet me një frymë dhe ka nevojë të rimendohet çka ngjarë dhe se si mund të kuptojmë ngërçin që na rrok e njëkohësisht që na çliron.

Që në fillim të tregimit përvijohet një ndarje që ndizet nga zilia e që do të pasojë me pamundësinë e pranimit të botës së tjetrit. Në një anë është zëri i Hekurit që i ngjet butit të vjetër me dhoga të ngrëna nga krimbi e me rrathë të ndryshkur e në anën tjetër zëri i Çelikut, i fortë si bubullimë Kalivaçi, por edhe i freskët e i këndshëm. Janë dy zëra që transmetojnë dy botë.

Lumi i myshterinjve që anon nga Çeliku, që di të shesë përmes një zanati që e dashuron dhe e punon plot pasion, nis të sjellë rrokopujën e parë mes dy tregtarëve. Është një lumë që sapo ka nisur vërshimin e që Hekuri kërkon ta kalojë përmes ofertës. Edhe pse me “zërin e hidhëruar” Hekuri nis një bisedë – një bisedë mes dy njerëzve që ende kanë mundësinë të merren vesh për një bashkudhëtim.