-
Ke Cola, mo? Do gjë tjetër?
-
Kam. Ec k’tu, ta vura
dyshekun...
Ngre
njërën këmbë mbi zgripin e dritares, ruhem mos rrëzoj televizorin dhe shembem
mbi dyshekun e shkalavarur pranë shtratit. Xhorxhi nuk sheh nga unë, hedh fara
në gojë dhe përtypet mekanikisht. Në ekran, Magic Jordan bën koshat e mbramë të
jetës së vet prej sportisti të madh. Mbi televizor, ngulur në mur, një kosh i
vogël basketbolli lëshon hije mbi tavan. Shkrydh kockat duke nxjerrë një
ofshamë të rreme lehtësimi. Xhorxhi ushqehet e mbllaçitet plot zhurmë dhe gjerb
heraherës nga një gllënjkë prej shishes njëlitërshe të Cola-s. Shtrirë në
dyshek, shoh vetëm kurorën e pemës që ravijëzon qiellin e pasdites. Ndez një
cigare Viceroy (kam blerë pesë, me
copë) dhe zgurdulloj sytë pas vëllezërve Jackson që ndodhen në një anije
kozmike, e cila luan njëfarë squash-i
në palëvizje për shkak të peshës. Marr frymë me zor, kam në gjoks një rëndesë
që s’e kuptoj, diçka mes ndohtit dhe asaj djegies që paraprin lotët.
-
Hëy, s’të kam thënë mos pish
duhan në dhomën time?
-
Hë, mo, Xhorxh, vetëm një, se
s’kam qejf të shkoj matanë...
-
Hëy, më djeg hunda, hajt,
pirdhu jashtë.
Ngrihem duke rënkuar me duf. Hap derën dhe dal në
korridor. Nën shputë ndjej diçka të butë dhe të ngrohtë që kërcet si gjë e
shkërmoqur. Ulërij:
-
Hëyyy, prapë i ke lënë dollmat
para derës?
Plaku
fanepset i gazmendur nga kuzhina. Është, si zakonisht, i veshur me ca brekë të
shkalafitura dhe me një triko të pistë që s’i mbulon as gjysmën e mullës. Në
dorën e majtë mban një garuzhde nga e cila pikon salcë, kurse në tjetrën – një
cigare të ndezur:
-
Ç’ka bërë vaki, Bobi? Erdhe? Lere, se i mbledh babka, hajt në kuzhinë.
Ndjej
si më hyn salca e dollmave nga vrima e atleteve dhe më hipin nervat, por
gëlltitem me vete.
-
Prapë më nxori jashtë ai yt
bir bythqimi.
Zbath atletet dhe çorapet e njollosura me salcë të
kaftë dhe hyj pas tij në kuzhinë.
- Do një gotë verë, plako?
- Jepi!
Ulem pranë tij në tryezë. Ngrihet heraherës që të
kthejë copën e mishit në tigan. Nga dritarja e hapur hyn maçoku i shtëpisë,
Pilkë Frena, kuqalash dhe qorr, i zgajdur dhe i kafshuar në turinj:
-
Shiko, shiko kush na erdhi, është chandel.
Ke palluar gjë, mo Pilkë? Dy javë e kam kërkuar, birkën e babkës.
Plaku
hap frigoriferin, nxjerr një fllashtë mishi, nga i cili pret një qosh tërë
dhjamë, dhe ia hedh maçokut, që i vërsulet mishit. Shiko, ia hëngsha gojkën, ia
hëngsha. Të ka zënë uria, chandel?
Vështrojmë
të dy nga kafsha e zgajdur, me kokë të madhe, që e gërdit mishin pa e përtypur.
Vera është e thartë dhe gjithsesi s’kam qejf të pi, ende ndihem keq nga nata e
kaluar.
-
Ç’bën im bir, Bobi?
E
këqyr sikur të jetë i çmendur dhe ngre duart drejt tavanit me një gjest
teatral.
-
Është në dhomën tjetër, Plako,
keni shkalluar?
-
Nuk më flet, plako. Rri gjithë
me derën mbyllur dhe shikon mëtëvënë,
ia shpje ushqimin tek hunda, as falemnderit, as has mo car! Del darkave, nëm ca hollové, se do dal në qytet! Në
gjimnaz nuk shkon, është ngels në tri lëndë: tërë ditën basketboll, Coca-Cola
dhe mëtëvë! As që e hap gojën të
pyesë ”Babkë, je keq, Babkë, do një gotë me ujë?” Ndonjë ditë do më gjejë të
vdekur këtu, se natën jam keq, s’mund të marr frymë, - ndalet për një grimë, që
të thithë me et nga një Marlboro e kuqe...
Në atë periudhë e kish bërë zakon të më telefononte
aty nga ora tetë-nëntë e mbrëmjes dhe, me një zë prej të vdekuri të pakallur,
të më ftonte tek ai: Plako, po vdes, e
ndeza edhe qiririn! Vishesha shpejt, merrja tramvajin deri në Big Berceni(1), pastaj merrja trolejbuzin dy stacione deri tek
bulevardi i Metalurgjisë, zbrisja te kioskat, rendja mes pallateve dhe hyja në
shtëpinë e tij nga ballkoni. E gjeja në shtrat, me brekët e veta të përjetshme,
me një qiri të ndezur brenda një gote, djegur fare pak, nga ku zbuloja se e pat
llogaritur kohën derisa unë të mbërrija. Vuante nja dhjetë minuta, që të bëhej
i besueshëm, pastaj, me zërin e shndërruar:
-
Të të pjekë Plaku një
bërxollë? Do një gotë verë?
Na, merr një cigare, leto pipa, o zogth!
Në
fakt, vizitat e mia në varrin e tij të përkohshëm më bënin mirë asokohe; sapo
kisha zbuluar joshjen e natës dhe isha mbushur me një përçmim të epërm ndaj
atyre që flinin të qetë, njëlloj siç më bezdisnin uria, magjia e fshehtë e
borgjezisë dhe të dielat e qeta në familje.
-
Si thua, plako, do vish me mua në bixhoz?
E
vështroj shtrembër. Një orë më parë rënkonte se po jep shpirt:
-
Ku, o zogth?
-
Këtu, në treg, te kasaphana.
Atë
natë më mori me vete, në tregun pas pallateve, ku, brenda kasaphanës,
tuboheshin banditët që bënin matrapazllëqe atje gjatë ditës, që tmerronin
fshatarët e ardhur për të shitur, dhe bënin ligjin në krejt lagjen. Siduket
ishin prindërit e të rinjve që mblidhehin në grupin e Puntorit, të
ashtuquajturit punk-istë, që ditën ngarkonin e shkarkonin orendi, kurse netëve
suleshin për sherre tek Metalurgjia. Kaluam pas tezgave, shitësja i bëri shenjë
me krye dhe më buzëqeshi. Është e re dhe tërheqëse. Mbrapa tregut, në një dhomë
që e kish daljen nga kthina ku hynte malli, tre burra mes 40 dhe 60 vjeç rrinin
përkulur rreth një arke prej druri, mbi të cilën kishin shtruar një copë
kompensate.
-
Edhe, mo, baboi? - u hodh njëri
syresh, më i shëndoshi, zeshkan, me një unazë floriri në dorën e majtë.
-
Erdha, plako, filluat? E solla edhe këtë të voglin me vete, që të mësojë.
Ata të gjithë ngritën kokat drejt meje. Thashë
„Mirdita” dhe u rrasa në një cep që të mos shqetësoja. Nga dera e mallrave
përvidhej zhurma në fikje e mbrëmjes. Vështrova këmbët e njërit prej tyre,
mbathur me shapka të shëmtuara kauçuku, nga ku i dilnin gishtat e ndyrë, me
thonj të ngulur sëprapthi në mish dhe të mufatur, si shputa elefanti. Ai më
pikasi:
-
Socares, seav?
-
Mișto(2), them. Mirë, po ju shoh.
Ata
luanin me zara a la Brăila, Plaku
ndërhynte me kujdes, nga qoshja e vet, vetëm në „kjo ka – kjo s’ka” dhe nisi të fitonte mirë, kish mbledhur një tufë
dymijëshe. Ai tipi me unazë floriri kish nisur ta shihte me inat. Shkova dhe e
luta plakun të iknim. Për ata që s’e dinë, në barbut(3) mund të tërhiqesh kur të duash.
-
Lermë, plako, se po ec puna. E shikoni, mo, këtë picirukun tim? Pesë gjuhë të
huaja di, lexon më shumë se një akademik. Është sâheardo me gjithë mend.
-
Mbylle, sfungjer, dhe luaj, iu
hakërrye ai me unazë, dukshëm i mllefosur që plaku fitonte në kurriz të zarave
të tij.
Unë
i pëshpërit plakut se po dal për një shëtitje, se më kish hyrë pak frika,
vërtitem prapë rreth tezgës, e shoh gjatë shitësen, ajo sërish më buzëqesh. Dal
në treg dhe sulem si plumbi drejt tarracës së Bulakes. Aty qenë mbledhur të
gjithë ata më rioshët, ze një tryezë të lirë dhe ndez Viceroy-in e dytë.
-
Bulake, nëm një krikëll, të
vdektë plaka!
Bulakja
është shkurtabiq, i kërrusur, dhe ka një vështrim të dyshimtë, njëlloj sikur
dyshon se tërë dynjaja ka bërë diçka të mbrapshtë. Ma sjell birrën, pastaj ndez
dritat. Unë ve kufjet që i kam ndrequr nja njëzet herë, telat janë të ngjitur
çdo centimetër. Prapë nuk punon... Nxjerr nga xhepi i këmishës një laps, e ngul
në rrotkën e shiritit dhe nis ta vërtis shiritin me dorë. Tarraca është një
drejtkëndësh i rrethuar me gardh ferrash, me guriçka poshtë. Çdo një metër
llampat shpërndajnë një dritë të mekur, drejt së cilës turren miza, flutura
nate dhe brumbuj me flatra, nga ata që, pasi i shtyp, lëshojnë një erë të
qelbur. Mbi barin prej dru bredhi, të palyer, sundon një kokë kaprolli, e
balsamosur, me sy të qelqtë. Krejt leshin nën mjekër ia kanë ngrënë moljet dhe
vështrimi tij sikur lyp ndihmë. E shoh në sy dhe mundohem të përfytyroj kafshën
që, vite me parë, kundronte me kurreshtje drejt ndonjë qyteze.
I
kërkoj Bulakes edhe një birrë.
-
Rrofsh, Bulake!
Ai
tund dorën me njëfarë zvjerdhjeje dhe vështron dyshues kufjet e mia.
-
Fshihe, mo, mirë atë, se do të ta marrin këta horrat.
Vetëm
atë çast vërej se çunat e Puntorit po shohin me kurreshtje drejt meje, gati të
habitur që ndodhem aty, ashtu, i çlodhur. Vazhdoj ta heq veten i pavdekshëm dhe i ftohtë(4), mbaroj shpejt birrën dhe ngrihem.
-
Pa hajde këtu ti!
Kthehem si i befasuar. Është vetë Puntori, mban
veshur një xheke të bardhë prej kolegji dhe më bën shenjë me një dorë ku ka nja
tri unaza me koka të vdekurish. Çapitem drejt tij dhe, ndonëse më dridhen
gjunjët, përpiqem të dukem sa më burrë.
- Nga je ti, mo? - më pyet ai me të butë.
-
Nga Pallati B8, o Puntor, më
njeh, jam vëllai i Xhorxh basketbollistit. Djali i Plakut.
-
E ku është yt atë, mor
qerrata?
-
Në kasaphanë, mbrapa, po luan
bixhoz me Shulen dhe Zhuravlen dhe me njërin që s’e njoh.
Puntori më mat nga poshtë lart, pastaj ngul sytë në
zonën e fryrë, në xheken time prej tutash.
-
Pa nxirre ca atë, mo, që ta shoh edhe unë.
Pikërisht
kësaj i trembesha, jo për gjë, por pa Ride
On jam i mbaruar. Hap zinxhirin dhe i jap walkmen-in Sanyo. Kapur pas tij,
kufjet bien në çimento, ulem t’i marr dhe godas me kokë tryezën. Ata ia plasin
së qeshurës. Ndihem helaq fare.
-
Pa të dëgjoj edhe unë, mo, ca
muzikë nga e jotja.
Ai ndez aparatin, ve kufjet, njëra nga fijet
këputet.
- Ç’të s’ëmës ka kjo, mo? Si del rrugëve me këtë rrangallë?
- Po... përderisa s’kam lekë për një tjetër...
- Na, merre dhe pirdhu me gjithë të. Dhe thuaji tyt
vëllai, bjondit, të mos hiqet si gango në lagje, se do ta rras në morg, more
vesh, mo?
-
Po, Puntor, - i them. Shëndet!
Mundohem
të mos ia marr vrapit drejt kasaphanës, ec i qetë, më dridhen venat. Përpara
është mbylllur, mendoj kalimthi për shitësen e re, pastaj i bie rrotull
ndërtesës. Tek dera e mallrave shoh Plakun që zgurdullon sytë drejt atij me
unazë floriri, i cili e ka kthetruar me njërën dorë për fyti, kurse tjetrën e
përdor për t’ia shtyn fytyrën me një thikë gjatoshe. Plaku e ka hundën të thyer
dhe trikon të gjakosur në gjoks. Tund para vetes një tufë dymijëshe dhe i thotë
tjetrit me një zë bindës:
-
Shule, merri, më vdektë plaka. Merri, shefo. Se ç’bëra... luajta edhe unë...
nuk vodha...
-
Mucles, has mo car! Te shqyej, më vdektë plaka, të shqyej këtu.
-
Po dale, bre Shule, -
ndërhyjnë dy të tjerët, - lere, bre, vari karët e tu prej ustai, lere, se ka
ardhur me të birin.
Ai kthehet shkurt nga unë, më sheh në sy. E lëshon
Plakun dhe i fut një shpullë turinjve.
- Na, pirdhu tani, halabak.
-
Haj, plako, haj në shpi!
E
marr përdore, si në fëmini, dhe dridhemi të dy. Dëgjoj zhurma pas shpine dhe
mezi arrij të shoh se si zeshkani vjen me shpejtësi dhe i fut Plakut edhe një
shkelm bythëve. Plaku duket sikur s’ndjen asgjë dhe më tërheq pas vetes,
kalojmë pranë shitëses së re, e zbardhur në fytyrë, dhe që më vështron me
keqardhje.
Ka
rënë tashmë errësira e plotë, ecim drejt pallatit, përmes bahçes, që të mos na
shohë njeri. Kërcejmë brenda nga ballkoni, teksa në kuzhinë na pret Pilkë
Frena, që mjaullin nga gëzimi, ose nga uria. Ulem në tryezë dhe kundroj duart e
dobëta, të zeshkëta. Në shuplakën e majtë kam ende gjak të gjallë, të cilin e
fshij pas trikos. Plaku shpëlahet në banjë. Hap frigoriferin, gjej një qese me
qumësht. E pres në një cep dhe i shtje Pilkës në tasin e tij. Ky fërkohet me
ustallëk rreth këmbës sime. E vështroj tek lëpin tasin dhe ndjej se sikur po e
marr veten. Mbush një gotë me verë, ndez cigaren e tretë Viceroy dhe ulem
sërish.
Plaku
hyn në kuzhinë. E ka hundën të bymyer, por duket në rregull. Më vështron gjatë,
fut dorën në xhep dhe nxjerr tufën e parave.
-
Plako, - thotë, - të kam thënë
pse kam unë një plagë këtu në bërryl?
Më tregon bërrylin me lëkurë të kaftë, të trashur,
prej burri. I bëj shenjë se jo, ndonëse ma ka bërë këtë shaka qindra herë.
-
Se këtu më ka kafshuar kali
kur isha i vogël.
Ia plasim të dy së qeshurës dhe nuk di pse më
kujtohet pikërisht tani një skenë nga libri i rumanishtes, i klasës së dytë, me
nje baba që vjen nga puna, veshur me kostum, me çantë, dhe, nga pragu i derës,
pyet:
-
Mihai, i ke bërë detyrat?
-
Po, babi, - përgjigjet djali.
-
Atëhere mund të dalësh të luash me top.
Nga
mbrapa frigoriferit fanitet një brumbuzhel i ndruajtur. E vështroj me mllef:
-
Te trais bahtalo, chiparosule!
[1] Lagje në
Bukuresht.
[2] Mirë, bukur, këndshëm – fjalë e
zhargonit rom.
[3] Lloj bixhozi
që luhet me zare.
[4] Parafrazë nga
një varg i njohur i Mihai Emineskut.