Revista Haemus Nr. 4-1-2 (33-34-35) / 2008-2009


Përmbajtje / Cuprins
Fjalori / Dicţionarul Hæmus
Dashuria 12
Urrejtja 12
Verba volant, scripta manent 12

PERLA
Iolanda Malamen: Dialectică 13
Dialektikë 14
Visar Zhiti: Orë prej rëre 15
Ceas de nisip 16

PËRSIATJE / CUGETARE
Dhjetë nga vitet e Ballkanit 17
Zece din anii Balcanilor 18

AVOKATI YT / AVOCATUL TĂU
Bajram Sefaj: Plagjiaturat, kleptomanitë... këto sëmundje të moçme!
(Plagiatul, cleptomaniile… aceste boli străvechi!) 19

CLIO
Kopi Kyçyku: Ahmet Zogu dhe Turqia
(Regele Zog şi Turcia) 22
Ledi Shamku-Shkreli: Alfabeti i Shqipes – ende në rrugëtimin e tij europian 34

PARNASSÓS
Anton Çefa: În loc de prefaţă (Në vend të parathënies) 39
Hiqmet Meçaj: Dimineaţa sandalele-şi desface (Mëngjesi sandalet zbërthen) 43
Ferik Ferra: Soare dificil (Diell i vështirë) 46

PËR TË QESHUR E PËR TË QARË / DE RÂS ŞI DE PLÂNS
Kopi Kyçyku: Atentatorët e kulturave të tjera 51

LABIRINTET E SHKENCËS / LABIRINTURILE ŞTIINŢEI
Kolec Topalli: Parimet themelore të hartimit të alfabetit të shqipes 54
Iulia Nănău: Róbert Reiter-Franz Liebhard (1899-1998) Unul sau doi scriitori bartleb? 59

ESSE
Ragip Sylaj: Bukuria e gjakimit jetësor dhe krijues 70
Iolanda Malamen: Să fii scriitor în România... 76
Të jesh shkrimtar në Rumani... 77

MEDALION
Casimiro de Brito: Dashuritë, misteri dhe gratë e mia në jetë dhe libra 80
Gazmend Krasniqi: Një filozofi e kompozicionit 88
Ardita Jatru: Alter Ego 99

MIJËVJETSHI I URTISË / MILENIUL ÎNŢELEPCIUNII
Viaţă şi Semn (Jetë dhe Shenjë) - Cu scriitorul Vasile Andru 104
Nënë Tereza e askujt 110

RES, NON VERBA
Toma de Kempis: Shpërblimet 115

DE VIRIS ILLUSTRIBUS
Hiqmet Meçaj: Përjashtimi në letërsi 116
Kopi Kyçyku: Besim Sahatçiu, pionieri i regjisurës së mirëfilltë shqiptare në Kosovë 120

DIXIT
Etërit e Ballkanit. Cleopa: Ju hëngërt Parajsa!
(Părinţii din Balcani. Cleopa: Mânca-v-ar Raiul!) 143

CÆLESTIS ARCUS
Lumina ce vine din prăpastie… / Pak dritë nga Drita (Çomo) 146

ZONA
Hajriz Meleqi & Demir Reshiti: Some Geographical Characteristics of Gora region 153

THEATRUM
Kopi Kyçyku: O privire în istoria teatrului universal (Një vështrim në historinë e teatrit botëror) 161
Jeton Neziraj: Enea rănit (Enea i plagosur) 172
Dhurata Hamzai: Margarita Xhepa energjike dhe tronditëse në rolin e Hekubës 196

OAZI I PËRKTHYESIT / OAZA TRADUCĂTORULUI
Anar: Dashi i bardhë, Dashi i zi (Përralla utopike dhe antiutopike) 201
Dy fjalë për Anarin dhe veprën e tij 213
Frederik Reshpja në italisht nga Astrit Cani (vazhdim) 217
Bajram Sefaj: Parisul în zadar (fragment) 226

MEDALION
Aura Christi: Odë mungesës (Odã absenţei) 236
Nga Kritika 243
Ferdinand Laholli: Ascult vântul (Dëgjoj erën) 244
Luciana Friedmann: Esenţă 246

AUDACES FORTUNA JUVAT
Shën Paisi i Athosit: Intoarcerea la Dumnezeu: de pe pământ la cer / Kthimi tek Zoti: nga toka në qiell 249

ALARMI HAEMUS / ALARMA HÆMUS
Ridvan Dibra: Dinjiteti i humbur i shkrimtarit 260

LUPA E HULUMTUESIT / LUPA CERCETĂTORULUI
Anton Çefa: Qasje këngëve të kreshnikëve 264

FËMINI / COPILĂRIE
July D'Enkelane: Foame şi flori 272
Uri dhe lule 272

(AUTO)PORTRET
Kulturat e gjithfuqishme bëhen varr i vetvetes po nuk u ripërtërinë... / Culturile atotputernice devin propriul mormânt, dacă nu se reîmprosptează... Me shkrimtaren / Cu scriitoarea Elvira Dones) 274

AB HONORES
Hiqmet Meçaj: Ali Asllani – poet i Dashurisë 286
Ali Asllani: Poezi 288

KOMBET NË EVROPË / NEAMURILE ÎN EUROPA
Şeila Azis: Turcia între Orient şi Occident (Turqia mes Lindjes dhe Perëndimit) 296

KRITIKË / CRITICĂ
Mustafë Xhemaili: Shikim ndryshe i gjërave të rëndomta 302
Dhurata Hamzai: Poezia e Podrimjes, shqisa dëshmitare 305
Ali Podrimja - Poezi 308

BASHKËSI / COMUNITATE
Kopi Kyçyku: Dy dialekte – një gjuhë 312

LIBRARIUM
Botimet Haemus dhe veprimtari të Shoqërisë Kulturore Shqiptare Haemus të Bukureshtit 319

TË FTUAR / INVITAŢI
Llambi Gjikuli: Ceremonii de-lumânări-aprinse (Ceremoni qirindezura) 322
Gjek Marinaj: Caii (Kuajt) 325
Petraq Kote: Trenul ce fuge de durere (Treni që i ikën dhimbjes) 326
Merita Bajraktari McCormack: Înviere de poeţi (Ringjallje poetësh) 329
Dashnor Selimi: Visele mele (Ëndrrat e mija) 331
Ziko Ll. Kapurani: Doamna Mario (Zonja Mario) 332
Edmond Shallvari: Sufletul soarelui (Shpirti i diellit) 333
Bedri Hoxha: Foiţă de seară (Cipë mbrëmjeje) 334
Arqile V. Gjata: Sicriul bunicului (Arkivoli i gjyshit) 335
Anesti Qirinxhi: Via col vento 337
Bedri Myftari: Poetul (Poeti) 340
Çelik Petriti: Din vina celor nevinovaţi (Për faj të të pafajëve) 342

BISEDAT HAEMUS CONVORBIRILE HAEMUS
Edi Shukriu: Trashëgimia jemi ne (Moştenirea suntem noi) 344

IMAGO MUNDI
Naime Beqiraj: Ta duash perëndisht Atdheun 352

DY FJALË ÇAJNË DHENË / O TĂIETURĂ CA ÎN PIATRĂ
Nicolae Breban: Çfarë është një armik i mirë? 354

E VËRTETA – BIJA E KOHËS / ADEVĂRUL – FIUL TIMPULUI
Hajriz Meleqi & Demir Reshiti: Teza "arnautashe" si përpjekje për të shtrembëruar realitetin shkencor lidhur me etnogjenezën e popullsisë në Opojë 359
“Arnautashe” thesis – an attempt to garble scientific facts on the ethnogenesis of Opoja Population 369

BIBLIOTHAECA HAEMUS
Vibracione të shpirtit shqiptar 378
Hârtie 384
Letër 388
Lumea intermediară şi chemările ei 393
Bota e ndërmjetme dhe ftesat e saj 399

ESSE NON VIDARE
Lapsi im shkruan me zemër... / Creionul meu scrie cu inima…
Me shkrimtarin / Cu scriitorul Bajram Sefaj) 405

PROSA
Ramiz Gjini: Shpirti i shtëpisë së vjetër 418
Hida Halimi: Cunună de ferigă pentru trofeu (Kurorë fieri për trofe) 423
Hiqmet Meçaj: TA 10024* 426
Albana Beqiri: Moartea tatălui eu (Vdekja e babait tim)

IN MEMORIAM
Nichita Stănescu (1933-1983): Hipnos 433

URA LIDHËSE / PUNŢI DE LEGĂTURĂ
Nikolae Jorga dhe popujt e lindur nën një “zodiak të pafat” 441
Arian Leka: Poeteka – një lëvizje kulturore 445
Flurans Ilia: Klientelizmi është gangrena e Shqipërisë së sotme 446
Flurans Ilia: Clientelismul este cangrena Albaniei de astăzi 451

ZËRA TË SË ARDHMES / VOCI ALE VIITORULUI
Andi Meçaj: Calea spre oraş (Rruga drejt qytetit) 457

SCRIPTA MANENT
Dhurata Hamzai: Ringjallja poetike e Ferik Ferrës 461

DUO
Lirica e pakicave të dyfishta / Lirica dublelor minorităţi
Albanezi / Shqiptarë
Lasgush Poradeci: Roua şi lacrima (Vesa dhe loti) 468
Mitrush Kuteli: Primăvara în Transilvania (Parëvera në Transilvani) 469
Armeni / Armenë
Nahabed Kuceak: Shpirti im është një fëmijë që qan 482
Vahé Godel: Ligji i numrave 483
Ştefan Agopian: Frik 484
Bulgari / Bullgarë
Nikolla Kançev: Aed 485
Blaga Nikolova Dimitrova: Merimanga 486
Cehi / Çekë
Jan Neruda: Shpirtin kam të plogët 488
Vitezlav Nezval: Ndarja dhe shamia 489
Jaroslav Seifert: Poçja prej qelqi 490
Croaţi / Kroatë
Mirosllav Krleža: Ngadhnjimi 491
Antun Branko Šimič: Kthim 493
Evrei / Hebrenj
Jehuda Ben Halevi: Emri yt 494
Rachel: Jo shpëtimtar 495
Uri Cvi Grinberg: Njëzetekatër vjet u enda 496
Lea Goldebrg: Drejt meje 497
Germani / Gjermanë
Friedrich Höldrelin: Falje 498
Theodor Storn: Ngushëllim 498
Gottfried Ben: Kërcënim
Greci / Grekë
Sofokliu: Këngë dashurie 500
Manolis Agnostaqis: Shahu 501
Janis Ricos: Gjemba 503
Italieni / Italianë
Salvatore Quasimodo: Të mos e kujtojmë vdekjen 504
Dino Buxati: Enigmë qeni 506
Shtëpia ideale 507
Një bulëz uji 507
Umberto Saba: Grua
Macedoneni / Maqedonas
Vllada Urosheviq: Rembo; Ikja 510
Luan Starova: Lartuar në Babilon 510
Lidija Dimkovska: Lettre 511
Maghiari / Hungarezë
Iuhász Gyula: Si ishte 513
Kosztolànyi Dezsö: Të dashuruarit 514
Geza Szavai: Ju bekoj me plumba 515
Polonezi / Polakë
Konstanty Ildefons Galczynski: Kolokium lirik 516
Rromi / Romë
Luminita Cioabă: Përtej qiellit 517
Ruşi / Rusë
Mihail Kuzmin: *** 518
Juri Orlicki : *** 518
Nichita Danilov: Emanuel Kant 518
Oleg Osipov : Përshpirtje 519
Ruteni / Rutenë
Parabola 520
Sârbi / Sërbë
Vasco Popa : Trashëgimia e lëçitësit të yjeve 521
Milorad Pavič: Fjalori Khazar 523
Charles Simic: Thertoria 525
Slovaci / Sllovakë
Ian Kostra: Kalonte një femër mes majit 528
Ivan Miroslav Ambrus: Vjedhurazi 529
Ondrej Ştefanko: I papërulur as në fjalë 530
Turco-Tătari / Turko-Tartarë
Orhan Veli: Ditët e bukura 531
Fazëll Hysny Dallarxha: Në brendësi 532
Aziz Nesin: Ja ku u martuam 532
Ucraineni / Ukrainas
Vladimir Sosiura: Lule të kaltra 53

PENA QË S’U THYEN / CONDEIE CARE NU S-AU FRÂNT
I duan kafshët, edhe per t’u mbrojtur nga kafshëria e njerëzve... / Iubesc animalele şi pentru a se apăra de sălbăticia oamenilor… (Me shkrimtarin / Cu scriitorul Visar Zhiti) 536
Poeme scrise în România 560

BIS REPETITA PLACENT
Ky ishte (vetëm) fillimi… - 28 Nëntor 1998 - 564
Acesta era (doar) începutul… - 28 Noiembrie 1998 - 566

TEKAT E TRANZICIONIT / TOANELE TRANZIŢIEI
Mihail Galacanu: Tregtar plumbash të përhumbur 568

ARTE
Akil Mark Koci: Vibracione të shpirtit shqiptar 569
Bardi i muzikës, kompozitori Çesk Zadeja 576

DULCIS IN FUNDO
Vinçenx Golletti Baffa: Veritas odium parit? 583
Marin Soresku: Duhej të mbanin një emër 596