“Jeta shqiptare, shpirti shqiptar, janë nga pikëpamja e thjeshtë
psikologjike dhe sociologjike, një tokë e panjohur, e madhe akoma dhe për ne
vetë, bijtë e këtij kombi”.
“Kur s’ke Atdhe, asnjë dhé s’të bëhet më Atdhe i dytë”.
“Atdheu ynë është në anën e një rrëkëje të freskët që vadit arat, kënga
e së cilës dëgjohet gjer nëpër shpellat e maleve të Shqipërisë, ku janë të
varrosura kockat e stërgjyshërve tanë; atje në hirin e oxhakut të hidhërimit ku
ka rënë loti i parë i mëmave tona, në pyllin e dashurisë që na çeli misterin e
jetës në kohën e djalërisë – atje është Atdheu ynë”.
“Jeta do një zgjidhje. Kjo zgjidhje nuk gjendet lart në qiellin
kombëtar, po është e fshehur thellë në shpirtin kombëtar. Ja, për këtë zgjim
shpirtëror shërbejnë idealet”.
“Ideali është prova më e mirë e vitalitetit të një populli. Si mjerë ata popuj që nuk kanë ideale!”
“Për mua një nga shkaqet më kryesore të
andrallës morale që paraqet po thua në çdo çfaqje të sajë jeta e jonë shoqërore
e tanishme, është edhe kjo ‘periodë transitive' të së cilës i mungon kryekëput
ndërgjegja e mendimit.”
“Në vënd që të hedhim sytë t'ona nga jashtë me
shpresën dhe ngushëllimin se vetëm atje do të sbulojmë shkakët e së keqes,
është më mirë të hedhim sytë në vetëhen t'onë brenda nesh, brenda në Unën t'onë
shoqërore...”
“Ky popull, i cili mrekullisht mundi të ruajë
shpirtin e tij kombëtar, ky popull, i cili luftoi trimërisht shekuj me radhë
kundër fatit të tij të keq dhe shpëtoi krenarinë dhe prestigjin e tij nga
rreziku i poshtërimit dhe i çdukjes, ky popull do t’a ketë edhe zotësinë, edhe
dynamismën e tij për të rikrijuar jetën e tij shoqërore sipas nevojavet të
kohës, që të mundet një ditë të tregohet i madh edhe në lëmin e qytetërimit të
tij kombëtar.”
“Kombet ngrihen dhe mbahen në këmbë vetëm për
hir të të vdekurve të tyre të mëdhenj. Të gjallët vetëm i përbëjnë kombet. Ata
që i bëjnë, që i shtyjnë përpara, që u japin frymë, erë dhe gjak, janë të
vdekurit e tyre të vajtuar e të nderuar.”*
* Mendimet janë
shkëputur nga: Anton Çefa, Sprovë për një psikologji etnike
të popullit tonë, Pjesa e Parë, 2012.